سنگ نگاری، کانی شناسی و زمین شیمی شیل های کوه کمر در برش روم (جنوب قائن) برای تعیین خاستگاه و جایگاه زمین ساختی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، دوره: 28، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IJCM-28-2_013
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 140
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

صدیقه زیرجانی زاده

مجتمع آموزش عالی گناباد

یعقوب نصیری

مجتمع آموزش عالی گناباد

سیدخلیل فروزنده

دانشگاه فردوسی مشهد

سمیرا تقدیسی نیک بخت

مجتمع آموزش عالی گناباد، گناباد

حمید حافظی مقدس

دانشگاه فردوسی مشهد

محمد امین زارعی درمیان

دانشگاه بیرجند

چکیده

منطقه شیل کوه کمر با ستبرای ۳۵۴ متر از سنگ­های سیلیسی آواری (ماسه سنگ و شیل) تشکیل شده است. بررسی­های سنگ­نگاری نشان می­دهد که ماسه سنگ­های این منطقه در دو گروه نیمه آرکوز و آرکوز قرار دارند. این ماسه سنگ­ها بیشتر از کوارتزهای بسبلوری و تک­بلوری و فلدسپار پتاسیم با جورشدگی متوسط و گردشدگی نیمه زاویه­دار تا نیمه گردشده تشکیل شده­اند و رسیدگی ترکیبی و بافتی متوسط تا پایینی را نشان می­دهند. از نظر سنگ­نگاری، شیل­ها غنی از کوارتز، آلبیت، کلسیت و دارای مقدار کمی کانی رسی (ایلیت و کلریت) هستند. تصاویر مکروسکپ الکترونی روبشی (SEM) نیز نشان­دهنده کانی­های رسی ایلیت و کلریت در این شیل­هاست. به منظور تعیین برخاستگاه، شیل­های این منطقه تجزیه زمین­شیمی شدند که نسبت به پوسته قاره­ای بالایی، تخلیه در مقدار SiO۲، Al۲O۳، Na۲O، P۲O۵ و عناصر فرعی Ba Cu, Nb,  Sr, و غنی­شدگی در U و CaO را نشان می­دهند. نمودار Al۲O۳ نسبت به TiO۲ و نمودارهای سه تایی (SiO۲/۲۰), (K۲O+Na۲O), (MgO+TiO۲+FeO) و همچنینAl۲O۳, (CaO+Na۲O+ K۲O), (FeO+MgO) خاستگاه اصلی شیل­های این منطقه را یک سنگ آذرین حدواسط پیشنهاد می­کند. (CIA) و (PIA) محاسبه شده بیانگر هوازدگی شیمیایی ضعیف تا متوسط و آب و هوای خشک و نیمه خشک در ناحیه خاستگاه هستند. نمودارهای تابعی برپایه اکسیدهای عناصر اصلی (SiO۲ نسبت بهK۲O/Na۲O) و همچنین نمودار سه تایی (Na۲O+K۲O), (TiO۲+MgO+Fe۲O۳), (SiO۲/۲۰) نشان می­دهد که شیل­های این منطقه در جایگاه قاره­ای فعال قرار دارند. بازسازی جغرافیای دیرینه برای این منطقه طی ائوسن نشان می­دهد که رسوبگذاری این منطقه در یک حوضه درون قاره­ای در حال فرونشینی رخ داده است.

کلیدواژه ها

geochemistry, paleoweathering, source rock, provenance, South of Qayen, زمین شیمی؛ هوازدگی شیمیایی؛ سنگ خاستگاه؛ برخاستگاه؛ جنوب قائن؛ فلیش شرق.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.