جامعه شناسی غزلیات انوری و سعدی با رویکرد زبان شناسی نقش گرای هلیدی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: پژوهشنامه ادب غنایی، دوره: 20، شماره: 39
- کد COI اختصاصی: JR_JLLR-20-39_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 101
نویسندگان
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران.
استادگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران. تهران. ایران
چکیده
انوری ابیوردی و سعدی شیرازی از غزلسرایان برجسته سده ۶ و ۷ ه.ق در عرصه غزلیات عاشقانهاند که وجود فاصله یک صد ساله بین آن دو بررسی غزلیاتشان را از منظر جامعهشناسی حائز اهمیت میسازد. در مقاله حاضر با تکیه بر رویکرد زبانشناسی نقشگرای هلیدی که برای زبان نقش مهمی در بازنمایی جهان واقع و پدیدههای اجتماعی قائل است، تحولات معنایی غزلیات انوری و سعدی و نحوه انعکاس بافت موقعیتی فردی و اجتماعی آنان در ساختار غزل، موضوع تحقیق قرار گرفتهاست. بنابراین، پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که انواع فعل در غزلیات سعدی و انوری چه تحولات اجتماعی و فرهنگی را منعکس میسازد. بدین منظور، برمبنای روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر نظام گذرایی فعل در زبانشناسی نقشگرا، بسامد هر یک از فرآیندهای فعلی - شامل رابطهای، مادی، وجودی، کلامی، رفتاری و ذهنی- را در ۱۰۰ غزل آغازین دیوان هر یک از دو شاعر مذکور استخراج کرده و نوع کارکرد هر فرآیند در پیوند با نقش بینافردی و گستره متنی هر یک با یکدیگر مقایسه شدهاست. نتیجه این بررسی نشان میدهد که غزلیات انوری غالبا مبتنی بر تجارب عاشقانه شخصی و به تمام معنا غزل است، حال آن که غزل سعدی دارای معانی و مفاهیم گوناگون فردی، اجتماعی، اخلاقی و تربیتی است که به شیوه ضمنی در سطوح استعاری، تمثیلی و کنایی زبان نمود پیدا کردهاست.کلیدواژه ها
انوری, سعدی, جامعهشناسی غزل, فرایندهای فعلی, زبانشناسی نقشگرااطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.