فتحیه فتاحی زاده - استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
فاطمه آبادی - پژوهشگر پسادکتری گروه علوم قرآن و حدیث و عضو گروه پژوهشی مطالعات میان رشته ای قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

حوزه معنایی «هدایت-اضلال » از حوزه های معنایی مهم در نظام معنایی قرآن و شیطان از مفاهیم کلیدی در این حوزه معنایی بهشمار می آید. پژوهش حاضر علی دارد با بهره گیری از روش معناشناسی ساختگرا، مبتنی بر بافت زبانی، برمبنای روابط همنشینیوجانشینی ، تبیینی جامع از مفهوم «اضلال شلیاطین» ارائه دهد. بررعی ۳۰ آیه که در آن این مفهوم به کار رفته است، نشان داد که حوزه معنایی «مضلل» شامل مفاهیای همچون فرعون، عامری، گروهی از اهل کتاب و مجرمان با مرکزیت شیطان است. با توجه به همنشینی اضلال شیاطین و «سبیل » با بالاترین بسامد تکرار مشخص می شود که این مفهوم وابسته به راه و به معنای منحرف کردن از مسیری آسان و طبیعی با مقصد معنوی و به علوی حق می باشد. مفهوم «صد» جانشین «اضلال شیاطین» در قرآن است با اینتفاوت که بر خلاف «صد» در اضلال مولفه ایجاد مانع وجود ندارد و «صد» هرگز به خدا اعناد داده نشده اعت؛ از این رو مفهوم اضلال نسبت صد عمومیت بیشتری دارد. حوزه معنایی اضلال شلیاطین شامل مفاهیای همچون تزیین، وعده، تنمیه،نزع،ازلال دعوت، وسوسه و امر می باشد که نسبت به مفهوم اضلال شیاطین، واژگانی زیرشمول و به عبارت دیگر نوعی ازآن به شمار می آیند

قرآن، معناشناسی ساختگرا، اضلال شیاطین، شیطان، سبیل، صد