احمد رجب زاده - دانشیار عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم تهران
محمد فاضلی - فارغ التحصیل دکتری جامعه شناسی سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

مطالعات متعدد در تحقیقات جامعه شناختی درباره دموکراتیزاسیون بر نقش طبقات اجتماعی در گذار به دموکراسی یا تحکیم آن تاکید می کنند. برخی نظریه پردازان مانند برینگتن مور بورژوازی و برخی نظیر روشه میر و همکارانش کارگران را کارگزار تحقق دموکراسی می دانند. این مقاله مدعی رویکرد دیگری به نقش طبقات اجتماعی در دموکراتیزاسیون است و از رهگذر بررسی تطبیقی فرایند گسست دموکراسی در سه کشور ایران، ترکیه و کره جنوبی در سال های بعد از جنگ جهانی دوم، در خصوص فقدان منافع ذاتی از پیش تعیین شده برای هر یک از طبقات اجتماعی در دموکراسی استدلال می کند و معتقد است باید منافع هر طبقه اجتماعی را برساخته شرایط تاریخی خاص لحظه ای از تاریخ که درباره آن تحلیل صورت می گیرد دانست. با اتکا به این رویکرد، دموکراسی نه کارکرد کنش تاریخی طبقه ای خاص بلکه محصول تعادل قدرت نسبی طبقات اجتماعی دانسته می شود. چنین دیدگاهی از رویکردی ساختارگرایانه به تحکیم دموکراسی طرفداری می کند.

نظریه فشار عمومی, بزهکاری, روابط اجتماعی منفی, محرک مثبت