محمد آقایی - کارشناس ارشد آینده پژوهی، پژوهشگر گروه آینده نگاری و سیاست پژوهی پژوهشگاه نیرو
علیرضا اسدی - دکترای آینده پژوهی، پژوهشگر گروه آینده نگاری و سیاست پژوهی پژوهشگاه نیرو

پژوهش و تحقیق و توسعه با هدف بر طرف کردن نیازها و چالشهای فناورانه صنعت برق و انرژی، یکی از رویکردهای اصلی راهبری پژوهش و فناوری وزارت نیرو بوده است. روشی که برای راهبری پژوهش در وزارت نیرو استفاده می شود بر مبنای پارادایم نظام نوآوری و با رویکرد سلسله مراتبی و عمودی است. نظامهای نوآوری به منظور تبیین روشی برای تحقق اهداف دولتها در حوزه ی نوآوری و چگونگی استفاده از منابع پژوهشی (بودجه، دانش تخصصی و نیروی انسانی) در دوره ای بسیار کارآمد بوده اند. ولی با ظهور مفهوم زیست بوم کسب و کار و ظهور اقتصاد پلتفورمی، ظرفیتهای فراوانی که می تواند در مسیر توسعه و نوآوری صنعت برق و انرژی قرار گیرد، در نظام خطی و سیاست های عمودی فعلی ممکن است نادیده گرفته شود. در این مقاله با استفاده از روش مورد کاوی، ضمن بررسی دقیق نظام راهبری پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی، از مفاهیم نوآوری باز، اقتصاد پلتفورمی و سرمایه گذاری جمعی استفاده شد و با استفاده از روش فراترکیب، الگوی پلتفورمی راهبری پژوهش در صنعت برق و انرژی پیشنهاد شد. این الگوی راهبری می تواند به عنوان جایگزینی برای الگوی عمودی فعلی و در راستای پیاده سازی رویکرد افقی سیاست های نوآوری قلمداد شود تا بستر مناسبی برای افزایش مشارکت بازیگران و فعالان زیست بوم نوآوری در جهت دهی به نوآوری و تخصیص منابع ایجاد کند. در انتها، برخی مزایا و ملاحظات اجرایی الگوی پیشنهادی نیز بررسی شده است.

زیست بوم نوآوری صنعت برق, پلتفورم پژوهش و فناوری, سیاست گذاری افقی نوآوری