شعله باقری پرمهر - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه غیردولتی خاتم، تهران، ایران
ملیکا کافیان خیابانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه خاتم، تهران، ایران

پایین نگهداشتن نرخ بیکاری، یکی از محورهای اصلی سیاست های مالی، بازار کار و سیاست پولی است. همچنین نرخ بیکاری، پیامدهایی بر چشم انداز رشد دستمزد، تورم و تولید ناخالص داخلی دارد. از این رو، دستیابی به سطحی از بیکاری که تورم در آن غیرشتابان باشد، از اهداف مهم و کلیدی سیاست­گذاران اقتصادی به شمار می رود. در این مقاله، این فرضیه بررسی می­شود که آیا نرخ «نایرو» در اقتصاد ایران طی سال های اخیر، در حال افزایش بوده، و اینکه آیا تلاش صرفا برای پایین نگهداشتن بیکاری و ایجاد سیاست هایی در جهت کاهش نرخ بیکاری، باعث ایجاد رکود اقتصادی و پدیده «هیسترزیس» شده است. برای این بررسی، با استفاده از مدل تغییرات زمانی در قالب الگوی فضا - حالت و به کمک متغیرهای تورم، تورم انتظاری، نرخ بیکاری و بهره وری طی سال های ۹۹-۱۳۷۵ و با تواتر فصلی، نرخ نایرو برای اقتصاد ایران برآورد شد. نتایج، حاکی از آن است که نرخ نایرو طی سال های مورد بررسی، روندی نزولی را داشته، و متوسط برآورد نایرو طی سال های مورد بررسی، ۶/۱۱ درصد بوده است. از سوی دیگر، روند افزایشی نایرو در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال گذشته، می­تواند نشان از احتمال تجربه پدیده هیسترزیس در دهه آتی به­واسطه تجربه سال­ها رکود در اقتصاد کشور داشته باشد. افزایش نرخ مشارکت عمومی و استفاده از ظرفیت­های بالقوه تولیدی در کشور نیز می­تواند در پیشگیری از وقوع این پدیده موثر باشد.

نرخ بیکاری متناسب با تورم غیرشتابنده (نایرو), هیسترزیس, تورم, بیکاری, مدل فضا - حالت