مفهوم سرمایه علمی در میدان دانشگاهی: دیدگاه کنشگران دانشگاه شهید بهشتی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: مجله سیاست علم و فناوری، دوره: 15، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JSTP-15-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 368
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه نصراللهی نیا

- PhD in Higher Education Development Planning, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

محمد یمنی دوزی سرخابی

Professor of Educational Science, Faculty of Education & Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

مقصود فراستخواه

Professor of Higher Education Planning, Institute for Research and Planning in Higher Education, Tehran, Iran.

مرتضی رضایی زاده

Assistant Professor of Educational Science, Faculty of Education & Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده

در یک میدان علمی همچون دانشگاه، همواره  تلاش برای کسب جایگاه، موقعیت، به رسمیت شناخته شدن، احترام و منزلت اجتماعی، اعتبار و پرستیژ، شهرت و نام و آوازه و برنده شدن ، میان عوامل و نیروهای مختلف وجود دارد؛ به طوری که حضور در میدان دانشگاهی می تواند منجر به انباشت سرمایه های مختلف شود. در این مقاله سعی شده با تکیه بر نظریه جامعه شناختی بوردیو، مفهوم سرمایه علمی از دیدگاه کنشگران دانشگاهی مورد بررسی قرار گیرد و به این سوال اساسی پاسخ داده شود که کنشگران دانشگاهی چه تعریفی از سرمایه علمی دارند؟ از دیدگاه آنان سرمایه علمی در محیط دانشگاهی دارای چه ویژگی هایی است؟ و در نهایت پیامدهای سرمایه علمی از دیدگاه کنشگران دانشگاهی کدامند؟ بدین منظور، با به کارگیری روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، با ۵۶ نفر از کنشگرانی که دارای تجربه زیسته در دانشگاه شهید بهشتی بوده و اطلاعات موثقی در خصوص موضوع پژوهش داشته اند مصاحبه شد؛ همچنین با توجه به کیفی بودن رویکرد این پژوهش، از روش ارزیابی لینکلن و گوبا برای سنجش دقت و اعتباریابی یافته های پژوهشی و از روش کدگذاری مجدد توسط پژوهشگر و پایایی بازآزمون با استفاده از فرمول کووال، برای سنجش پایایی مصاحبه ها استفاده شده است. در نهایت، بازبینی و بررسی مفاهیم و مقوله های استخراج شده توسط متخصصان و بازخورد مشارکت کنندگان از یکسو و ضریب پایایی ۸۴ درصد از سوی دیگر، بیانگر مورد تایید قرار گرفتن قابلیت اعتماد کدگذاری های انجام گرفته در خصوص مصاحبه های این پژوهش بوده است. یافته های پژوهش نشان داد که طبق دیدگاه کنشگران دانشگاه شهید بهشتی، سرمایه های علمی یک میدان دانشگاهی در دو حالت ملموس و ناملموس قرار می گیرند و صلاحیت های علمی، نگرشی و اجتماعی از ویژگی های سرمایه های علمی، محسوب می شوند؛ همچنین، شکل گیری و شکوفایی سرمایه علمی در یک دانشگاه دارای پیامدهای فردی(منزلت اجتماعی و شغلی، ایجاد معرفت علمی و هویت یابی علمی) و پیامدهای سازمانی (افزایش اعتبار علمی، ارتقاء مرجعیت علمی، تحرک و پویایی علمی، توسعه اقتصادی و فرهنگی و پاسخگویی به ذی نفعان بیرونی و درونی) است.

کلیدواژه ها

Academic Field, Scientific Capital, University Actors, Pierre Bourdieu, Shahid Beheshti University

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.