قذف میت در فقه مذاهب اسلامی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه فقه مقارن، دوره: 10، شماره: 19
- کد COI اختصاصی: JR_FIQHMG-10-19_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 173
نویسندگان
استادیار گروه حقوق دانشگاه گیلان
دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه گیلان
چکیده
افترا یا انتساب ناروای رفتاری مجرمانه به دیگران، گاه شرافت و آبرو و گاهی اعتبار اجتماعی اشخاص را نشانه می گیرد؛ از این رو حقوق کیفری، اشخاصی که آبرو و شهرت آنان مورد هجمه قرار گرفته است را تحت حمایت خود قرار داده و با تعقیب و مجازات مفتریان سعی می کند تعادل و آرامش ازدست رفته را به جامعه بازگرداند. پیشینه جرم انگاری افترا در حقوق اسلامی به صدر اسلام برمی گردد و افترای جنسی تحت عنوان رمی یا قذف، رفتاری مذموم و قابل مجازات به شمار آمده است (نور، ۴ و ۲۳). اگرچه به لحاظ محتوا و ماهیت آیات مذکور، به نظر می رسد منظور از محصنات، زنان پاکدامن و لزوما زنده باشند، اما در سنوات اخیر قانونگذار به دفاع از آبرو و شهرت مردگان برخاسته و قذف علیه میت را بسان افترای جنسی زنده ها، موجبی برای مجازات حدی محسوب نموده است (ماده ۲۴۵ق.م.ا). صرف نظر از موارد سقوط حد قذف به واسطه اثبات، تصدیق، لعان یا گذشت مقذوف که دست کم در سه حالت آخر میت نمی تواند ایفای نقش نماید و از این حیث ادعای احتمالی قاذف مبنی بر حقانیت او در ایراد افترا قابل رد یا اثبات نیست، باوجود غلبه جنبه خصوصی و حق الناسی این جرم و نیز عدم اهلیت میت در استیفاء حق بر اساس مبانی فقهی و قانون مدنی، مطرح نمودن چنین جرمی اساسا دارای ایراد و اشکال است. در این نوشتار مبانی و مستندات فقهی و حقوقی تعمیم قذف به دنیای مردگان، غلبه جنبه خصوصی آن و مکانیسم توریث حق قذف به بازماندگان میت در آراء اندیشه ورزان شیعه و اهل سنت را به روش توصیفی ژرفانگر تحلیل می کنیم.کلیدواژه ها
قذف, بزه دیدگی میت, اهلیت استیفا, حق الناس, توریث حقاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.