مهدی محمدی - استادیار دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران
مهدی الیاسی
سیدمصطفی محمدپور نارنجی
آرش شجاعی چرمینه

امروزه نوآوری به یکی از مهم­ترین عوامل رشد اقتصادی پایدار کشورها تبدیل شده و مدل­های مختلفی برای ارزیابی و مقایسه نظام ملی نوآوری کشورها وجود دارد. مقاله حاضر تلاش دارد با بررسی مدل­های ارائه شده و با تاکید بر ابعاد نظام­ ملی نوآوری، مدلی برای ارزیابی توان نوآوری در سطح ملی ارائه دهد. بنابراین ابتدا با انجام مطالعات کتابخانه­ای و بررسی مدل­های مختلف، شاخص­های مربوط به هر یک از کارکردهای نظام نوآوری استخراج و پس از آن با برگزاری پانل خبرگان متشکل از پنج صاحب­نظر این حوزه، شاخص­های نهایی احصاء گردید که بر پایه آن مدلی با ۷ عامل و ۲۹ شاخص در غالب عوامل زمینه­ای، ورودی، فرآیندی و خروجی محیط نوآوری، برای سنجش میزان نوآوری در سطح ملی ارائه شد. در ادامه با استفاده از داده­های استخراج شده از منابع مختلف بین­المللی و روش تحلیل عاملی تاییدی، ابعاد و مولفه های مدل مورد تایید قرار گرفتند و سپس بر مبنای این مدل، ۱۴۶ کشور جهان از منظر نظام ملی نوآوری رتبه­بندی شدند که نتایج آن با سایر مدل­های مشابه مقایسه گردید. در نهایت نیز وضعیت ایران در هر یک از کارکردهای هفت گانه (مرتبط با ۷ عامل مورد اشاره) مشخص و بر مبنای آزمون t بر روی میانگین امتیازات کشورها، نقاط قوت و ضعف نظام ملی نوآوری ایران تعیین و راهکارهایی جهت بهبود آن ارائه شده است.

نظام ملی نوآوری, سنجش توان نوآوری ملی, تحلیل عاملی تاییدی, رتبه بندی