محمد مهدی سپهری
آسیه ریاحی

مدیریت دانش به عنوان یکی از فرایندهای اصلی سازمانهای دانش بنیان، شناخته می شود. امروزه بدون استفاده از قابلیتهای سیستم مدیریت دانش، مدیریت موثر دانش به سختی ممکن می شود؛ ناگزیر، برای استفاده موثر از این سیستمها، شناخت نیازهای سازمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از طرف دیگر، از آنجا که به طور معمول بودجه سازمانها محدود است و خرید و پیاده سازی این سیستمها نیازمند سرمایه گذاری زیادی است، اولویت بندی نیازهای سازمان نیز اهمیت می یابد. این مقاله چگونگی استفاده از رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی برای استخراج نیازهای سیستم مدیریت دانش در شرکتهای دانش بنیان را نشان می دهد. به این منظور روشی به کار رفته که پیش از این برای انتخاب سیستمهای ویکی و مدیریت مستندات استفاده شده است. برای استخراج نیازهای سیستم مدیریت دانش ۴ گام اصلی تعریف معیارها برای ارزیابی همکاری، انتخاب روش و سنجههای مناسب برای ارزیابی معیارهای همکاری، جمعآوری دادهها برای ارزیابی معیارهای همکاری و استخراج نیازهای سیستم مدیریت دانش در سازمان تعریف شده است. برای جمعآوری دادهها، با طراحی پرسشنامه میزان تعاملات کاری افراد باهمدیگر در پژوهشکدهای اندازهگیری شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی در شناخت نیازهای سازمانی است. از بین قابلیتهایی که باید یک سیستم مدیریت دانش داشته باشد، اهمیت قابلیت اجتماعیسازی، خارجیسازی، جستجو و بازیابی، حافظه تعاملی و فرادانش را با استفاده از این روش میتوان تعیین کرد. استفاده از این روش در مطالعه موردی نشان داد که سیستمهایی با امکان تولید سایتهای اطلاعاتی برای تبیین اطلاعات بین افراد از اهمیت بسیار بالاتری نسبت به سایر سیستمها برخوردار است. در پایان پیشنهاد شده برای دستیابی به شناخت کامل تر از نیازهای سازمانی و اولویتبندی سایر قابلیتهای سیستم مدیریت دانش، در کنار تحلیل شبکه اجتماعی از سایر روشها مانند ممیزی دانش استفاده شود.

Knowledge Management, Knowledge Management Systems, Social Network Analysis, Organizational Analysis, System Needs Elicitation