مژگان سادات عظیمی
حمیدرضا کامیاب
هانا فتاحی - گروه مدیریت مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران

لازمه داشتن برنامه ریزی آگاهانه و دقیق، اطلاع داشتن از میزان و سرعت تغییرات کاربری زمین و تاثیر این تغییرات بر محیط زیست است. این پژوهش، با هدف بررسی برآورد اقتصادی تاثیر تغییر کاربری زمین بر خدمت اکوسیستمی ذخیره و ترسیب کربن در حوزه آبخیز قره سو در استان گلستان صورت پذیرفت. در این مطالعه تغییر کاربری اراضی برای ۳ دوره زمانی ۱۳۸۹،۱۳۶۳ و ۱۴۰۰ استخراج شد. سپس با استفاده از فرآیند مدل سازی شبکه عصبی مصنوعی، کاربری زمین برای سال ۱۴۱۰ پیشبینی گردید. میزان ذخیره و ترسیب کربن و همچنین، ارزشگذاری اقتصادی این خدمت برای دوره های مذکور با استفاده از بسته نرم افزاری ترست و با روش ارزش سایه ای کربن برآورد شد. میزان ارزش سایه ای کربن، ۲۵/۳ دلار به ازای هر تن کربن در سال استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان کل تغییرات در منطقه مطالعاتی طی بازه ۳۸ ساله ۷۵۴۷/۱۵۱ هکتار بوده است. میزان افزایش مناطق انسان ساخت در این بازه، ۳۴۵۳/۴ هکتار بوده که بیشترین میزان تغییر را شامل شده است. این تغییرات باعث کاهش ۴۳۲/۱۴۶ تنی ترسیب کربن در منطقه شده و میزان ۴۵۲۱۲۷۱ دلار خسارت به منطقه وارد کرده است. بیشترین دلیل زیان این خدمت اکوسیستمی (ذخیره و ترسیب کربن)، متاثر از تخریب پوشش جنگلی در حوزه آبخیز قره سو بوده است.

ارزش گذاری اقتصادی، حوزه قره سو، خدمت اکوسیستمی ترسیب کربن، شبکه عصبی مصنوعی.