زهرا ابوالحسنی - دانشجوی دکترای سیاست گذاری علم و فناوری، دانشگاه تربیت مدرس

چهارچوب های موجود در سیاست گذاری علم و فناوری دارای رویکردی محدود است و در انتخاب اهداف، ابزاری های اجرا و ارزیابی پیامدهای اجرای سیاست ها تنها به رشد اقتصادی توجه می کنند. این نگرش محدود نسبت به سیاست علم و فناوری باعث شده که اثرات اجتماعی این سیاست ها کمتر مورد توجه قرار گیرد و اغلب پژوهش های موجود در این حوزه به گسترش مفاهیم مربوط به نقش علم و فناوری در توسعه اقتصادی بپردازند. این ضعف توجه در حالی رخ می دهد که دغدغه های اجتماعی از جمله نابرابری از مهم ترین چالش های کشورهای در حال توسعه است و صرف توجه به رشد اقتصادی بدون رفع مسائل اجتماعی تهای منجر به افزایش شکاف های اجتماعی خواهد شد. این مقاله در ابتدا به تحلیل اثرات اجتماعی سیاست های علم و فناوری می پردازد و راه حل های مختلف پیشنهاد شده در این حوزه برای رفع دغدغه های اجتماعی و به ویژه کاهش نابرابری را بررسی می نماید. در ادامه، از میان راه حل های ارائه شده، روش تقویت قابلیت های یادگیری و نوآوری انتخاب شد و چگونگی تاثیر آن بر گسترش همزمان نوآوری و عدالت اجتماعی تبیین شده است. در ادامه، استخراج شاخصی برای اندازه گیری قابلیت نوآوری- یادگیری معرفی و مقدار آن برای کشورهای مختلف مورد محاسبه قرار گرفته است. سپس توسط مقادیر استخراج شده برای این شاخص، رابطه مستقیم تقویت قابلیت نوآوری- یادگیری با کاهش نابرابری نشان داده شده است.

سیاست علم وفناوری, نابرابری, قابلیت یادگیری, قابلیت نوآوری