علی نقی فقیهی - گروه علوم تربیتی، دانشگاه قم، قم، ایران

از آنجا که رشد و تعالی عواطف فطری، اساس روح زندگی انسان ها و به ویژه آرامش بخش زندگی زناشویی زوجین است، تحقیق در وظایف عاطفی آنان، از منظر فقه تربیتی ضروری است؛ زیرا فقه -تربیتی عهده دار وظایف جوارحی و جوانحی مکلفان در حیطه های تربیتی است و وظایف عاطفی تربیتی زوجین از جمله آنها است. مسئله این پژوهش، تبیین وظایف عاطفی زوجین نسبت به هم، از منظر فقه تربیتی است که با روش استنباطی و اجتهادی از آیات و روایات، استنباط شده است. از یافته های تحقیق: ۱. از منظر فقها تمام وظایف شرعی اعم از جوانحی و جوارحی هدفمند و هماهنگ با فطرت بوده و در حیطه دانش فقه قرار دارند. ۲. فقها، افعال جوانحی و جوارحی عاطفی را در گستره وظایف مکلفان مطرح کرده اند.۳. محتوای آیات و متون روایی، در زمینه وظایف عاطفی زوجین بسیار متنوع است؛ از جمله بر پیوند انجام این وظایف با درجات ایمان، محبت اهل بیت(ع)، معیار بهترین انسان مومن از امت اسلامی، رویه خلقی انبیا و اولیای الهی، عامل بهشت رفتن، وظیفه مندی تامین نیازهای خود با آنها، حق همسر دانستن و بر تاثیر این وظایف بر تسخیر دل همسر و پایداری روانی شخصیتی وی، تاکید شده است. مصادیق رفتارهای نیکو مانند حفظ کرامت همسر، همکاری در تمام امور دنیوی و اخروی با وی، هدیه دادن، برآوردن نیازهای وی، آراستگی برای همدیگر، نشستن در کنار یکدیگر، سر یک سفره باهم غذا خوردن در جهت برقراری رابطه عاطفی زوجین تبیین شده است. از رفتارهای بد از جمله سخت گیری، آزار دادن، دست درازی، خیانت، ستمگری، تهمت، ناسزاگویی، خوابیدن در خانه دیگری غیر از خانه همسر و انجام کارهای زشت دیگر که ضد وظایف عاطفی است، پرهیز داده شده اند.کلیدواژه ها: وظایف عاطفی، وظایف جوانحی، وظایف جوارحی، معاشرت معروف، فقه تربیتی.از آنجا که رشد و تعالی عواطف فطری، اساس روح زندگی انسان ها و به ویژه آرامش بخش زندگی زناشویی زوجین است، تحقیق در وظایف عاطفی آنان، از منظر فقه تربیتی ضروری است؛ زیرا فقه -تربیتی عهده دار وظایف جوارحی و جوانحی مکلفان در حیطه های تربیتی است و وظایف عاطفی تربیتی زوجین از جمله آنها است. مسئله این پژوهش، تبیین وظایف عاطفی زوجین نسبت به هم، از منظر فقه تربیتی است که با روش استنباطی و اجتهادی از آیات و روایات، استنباط شده است. از یافته های تحقیق: ۱. از منظر فقها تمام وظایف شرعی اعم از جوانحی و جوارحی هدفمند و هماهنگ با فطرت بوده و در حیطه دانش فقه قرار دارند. ۲. فقها، افعال جوانحی و جوارحی عاطفی را در گستره وظایف مکلفان مطرح کرده اند.۳. محتوای آیات و متون روایی، در زمینه وظایف عاطفی زوجین بسیار متنوع است؛ از جمله بر پیوند انجام این وظایف با درجات ایمان، محبت اهل بیت(ع)، معیار بهترین انسان مومن از امت اسلامی، رویه خلقی انبیا و اولیای الهی، عامل بهشت رفتن، وظیفه مندی تامین نیازهای خود با آنها، حق همسر دانستن و بر تاثیر این وظایف بر تسخیر دل همسر و پایداری روانی شخصیتی وی، تاکید شده است. مصادیق رفتارهای نیکو مانند حفظ کرامت همسر، همکاری در تمام امور دنیوی و اخروی با وی، هدیه دادن، برآوردن نیازهای وی، آراستگی برای همدیگر، نشستن در کنار یکدیگر، سر یک سفره باهم غذا خوردن در جهت برقراری رابطه عاطفی زوجین تبیین شده است. از رفتارهای بد از جمله سخت گیری، آزار دادن، دست درازی، خیانت، ستمگری، تهمت، ناسزاگویی، خوابیدن در خانه دیگری غیر از خانه همسر و انجام کارهای زشت دیگر که ضد وظایف عاطفی است، پرهیز داده شده اند.

وظایف عاطفی, وظایف جوانحی, وظایف جوارحی, معاشرت معروف, فقه تربیتی