شبیه سازی تولید و کارایی مصرف آب ارقام بهاره کلزا در اقلیم های گرم و معتدل
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه علوم محیطی، دوره: 21، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_SCJS-21-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 139
نویسندگان
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
گروه علوم کشاورزی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران
بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
چکیده
سابقه و هدف: کلزا یکی از مهم ترین گیاهان روغنی در سراسر دنیا می باشد. کشت این گیاه به علت درصد روغن بالای آن (حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن) می باشد. با این حال، در سال های اخیر سطح زیر کشت گیاه کلزا به علت کمبود آب کاهش پیدا کرده است. کاربرد ارقام مقاوم به خشکی و دارای کارایی مصرف آب بالا می تواند به توسعه سطح زیرکشت و افزایش تولید این گیاه کمک کند. بنابراین این مطالعه به منظور ارزیابی کارایی مصرف آب ارقام بهاره کلزا در اقلیم های گرم و معتدل انجام شد.مواد و روش ها: هدف از این پژوهش بررسی ارقام مختلف به عنوان راهکاری برای افزایش تولید کلزا و بهبود کارایی مصرف آب این گیاه در اقلیم های مختلف در استان های خوزستان و لرستان بود. برای این هدف چهار شهرستان شامل دو شهرستان خرم آباد و کوهدشت در استان لرستان به عنوان اقلیم های معتدل و نیمه خشک و دو شهرستان دزفول و شوشتر در استان خوزستان به عنوان اقلیم های گرم و خشک انتخاب شدند. ابتدا داده های اقلیمی بلند مدت روزانه (شامل دمای کمینه و بیشینه، بارندگی و تابش روزانه) این شهرستان ها جمع آوری شد. ارقامی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند شامل Hyola۳۰۸ (زودرس)، Hyola۴۰۱ (متوسطرس) و RGS۰۰۳ (دیررس) بودند. همچنین به منظور شبیه سازی رشد و عملکرد کلزا تحت مناطق مختلف از مدل APSIM-Canola استفاده گردید. در این مطالعه برای تمامی تجزیه های آماری و رسم شکل ها از نرم افزار OriginPro ۹.۱ استفاده شد.نتایج و بحث: نتایج این مطالعه نشان داد که صفات مورد بررسی (شامل عملکرد دانه، زیست توده، کارایی مصرف آب، وزن دانه، تبخیر و تعرق واقعی، میانگین دما در طول دوره رشد و طول دوره رشد کلزا) تحت تاثیر رقم و منطقه (نوع اقلیم) قرار داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده در مجموع آزمایش های بلند مدت شبیه سازی بالاترین مقدار عملکرد دانه و کارایی مصرف آب (به ترتیب ۳۰۳۷ کیلوگرم در هکتار و ۹/۶ کیلوگرم در هکتار بر میلیمتر) در سطح رقم متوسط رس Hyola۴۰۱ به دست آمد. همچنین نتایج مشخص نمود که مناطق معتدل و نیمه خشک نسبت به مناطق گرم و خشک مقدار عملکرد دانه، زیست توده و کارایی مصرف آب را به ترتیب ۲۵۰۷ کیلوگرم در هکتار، ۱۰۱۰۰ کیلوگرم در هکتار و ۷/۲ کیلوگرم در هکتار بر میلیمتر افزایش می دهد. تیمار خرم آباد × Hyola۴۰۱ به علت میانگین کمتر دما در طول دوره رشد (۹/۱۰ درجه سانتیگراد) و طول دوره رشد (۹/۲۲۴ روز) بیشتر، بالاترین مقدار کارایی مصرف آب، عملکرد دانه و زیست توده (به ترتیب ۹ کیلوگرم در هکتار بر میلیمتر، ۴۹۵۴ و ۱۷۹۴۳ کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد در حالی که کمترین مقدار صفات مذکور در تیمار دزفول × Hyola۳۰۸ (به ترتیب ۵ کیلوگرم در هکتار بر میلیمتر، ۱۳۶۹ و ۵۵۱۴ کیلوگرم در هکتار) ثبت گردید.نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که توسعه کشت کلزا در مناطق معتدل می تواند در جهت افزایش تولید این گیاه در کشور و در راستای پایداری سیستم های کشت کلزا قرار گیرد. همچنین استفاده از یک رقم متوسط رس مانند Hyola۴۰۱ در هر دوی اقلیم های معتدل و گرم می تواند از طریق تولید بیشتر به ازای آب مصرفی باعث افزایش کارایی مصرف آب و پایداری سیستم های تولید کلزا مورد توجه قرار بگیرد.کلیدواژه ها
APSIM-Canola, زیست توده, عملکرد دانه, مناطق نیمه خشکاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.