اعظم علیزاده - استادیار دانشگاه پیام نور
پروانه دانش - دانشیار دانشگاه پیام نور تهران
امیر ملکی - دانشیار دانشگاه پیام نور تهران
فاطمه جواهری - دانشیار دانشگاه خوارزمی تهران

جنسیت یکی از عوامل متمایز کننده سلامت انسان ها است. این پژوهش، به منظور شناسایی برخی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت روان زنان و مردان انجام شده است. به این منظوریک پژوهش میدانی براساس روش پیمایش انجام شد. از بین زنان و مردان متاهل ۲۰تا۶۰ ساله متاهل ساکن شهر کرمان براساس روش نمونه گیری سهمیه بندی نمونه ای ۶۰۰ نفر انتخاب شد. نتایج به دست آمده نشان داد میانگین نمره سلامت روان مردان(۵/۲۳) به طورمعناداری از میانگین سلامت روان زنان (۶/۲۰) بیشتر است. همچنین میانگین نمره «نابرابری در بهره مندی از منابع و فرصت ها» برای زنان ( ۶/۷۳) و برای مردان(۸/۵۴) است. نمره «آسیب پذیری مردان در سلامت» (۴۳) و نمره آسیب پذیری زنان (۴۶) است. به این ترتیب می توان گفت زنان در مقایسه با مردان سلامت روان ضعیف تر، بهره مندی کم تری از منابع و فرصت ها و درجه بالاتری از آسیب پذیری در سلامت را تجربه می کنند. تحلیل های آماری نشان داد «نابرابری در بهره مندی از منابع و فرصت ها» با ضریب ۱۶/۰- و «آسیب پذیری در سلامت» با ضریب ۲۴/۰- بر سلامت روان زنان تاثیر معنادار و منفی دارد. نابرابری های جنسیتی هم به طور مستقیم و هم از طریق افزایش آسیب پذیری در سلامت زنان اثر کاهنده بر سلامت روان آنان دارد. یافته ها حاکی از آن است که در نوع عوامل اجتماعی اثر گذار بر سلامت روان مردان و زنان تفاوت وجود دارد . تحلیل سلامت روان زنان مستلزم توجه به شرایط اجتماعی که آنها در آن به سر می برند دارد.

تفاوت جنسیتی, سلامت روان, نابرابری در بهره مندی از منابع و فرصتها, آسیب پذیری در سلامت