راضیه اعتصامی پور - استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور
فائقه مدبری - دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه پیام نور
محمدرضا شادمسگران - محقق و پژوهشگر، رئیس ناحیه ۳ مخابرات مرکز استان منطقه آذربایجان شرقی

زمینه: اختلال نافرمانی مقابله ای یک اختلال برونسازی شده است که به شکل نافرمانی از مراجع قدرت، لجبازی، خصومت و سرکشی خود را نشان می دهد. این اختلال در کودکان اگر حل نشده باقی بماند، سبب آسیب رسانیدن به خود و صدمه و آزار و اذیت اعضای خانواده و اطرافیان می شود. هدف: پژوهش حاضر تحلیل مقایسه ای تحقیقات دانشمندان و متخصصین در رابطه با درمان اختلال نافرمانی مقابله ای، تاثیر آموزش والدین و آموزش ذهن آگاهی فرزندان با هدف کاهش نشانه های این اختلال می باشد. روش: در این مقاله به منظور تحلیل رویکردها و استراتژهای مختلف درمان اختلال مقابله ای کودکان، بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان و متخصصین، ۱۸مقاله معتبر شناسایی و مطالعه و بررسی گردید. در مرحله دوم از میان پژوهش های یاد شده ۶ مقاله در ارتباط مستقیم با رویکردهای مختلف آموزش والدین و آموزش ذهن آگاهی کودکان انتخاب گردید. در مرحله نهایی با تحلیل مقایسه ای مقالات منتخب، نتایج ارزشمندی در خصوص ارتقاء اثربخشی و درمان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان بدست آمد. نتیجه: در این پژوهش به منظور افزایش اثر بخشی درمان اختلال مقابله ای در کودکان، توجه همزمان به عوامل زمینه ساز و تشدید کننده و عوامل تعدیل کننده پیشنهاد گردید. در تحلیل مقایسه ای صورت گرفته، زوایای استفاده از آموزش ذهن آکاهی با رویکردهای مختلف و بررسی تاثیر آن در مشکلات رفتاری، کارکرد اجرایی، رفتارهای سازشی و ناهماهنگی شناختی مورد توجه ویژه قرار گرفت. همچنین به منظور افزایش اثر بخشی و ثبات درمان اختلال نافرمانی مقابله ای استفاده همزمان از رویکردهای حل مسئله بالاخص استفاده همزمان از آموزش والدین و آموزش ذهن آگاهی فرزندان بدست آمد.

اختلال نافرمانی مقابله ای، آموزش والدین، سبک فرزند پروری، ذهن آگاهی