بررسی آثار و آراء رشید رضا و چرائی وقایع اخیر

محمد رشید رضا اندیشمند دینی و اصلاح طلب اسلام گرایی سلفی، در قرن ۲۰. م توانست با اندیشه هایش هم بر اسلام گرایان و هم بر فلسفه سیاسی احیای مجدد حکومت اسلامی تاثیر بگذارد. تفکرات وی در روند همراهی و همسویی با سید جمال، عبده و کواکبی توانست بر فردی چون البناء موثر واقع شده و جنبش اخوان المسلمین رقم بخورد. اندیشه های او در خصوص خلافت و بازگشت به اسلام اصیل به سلفیه بر می گردد. سلفیه جریانی است که ریشه در قرون اولیه اسلامی و مذهب حنبلی دارد، اما تاسیس واقعی آن به ابن تیمیه در قرن ۷ و ۸. ه.ق نسبت داده شده که این جریان اعتقاد دارد باید از نسل های اولیه مسلمانان تقلید محض کرد تا به اصل اسلام حقیقی دست یافت. نمود بارز این تفکر در سه جریان به چشم می خورد؛ وهابیت در عربستان، سلفیه اعتدال گرا در هند و سلفیه مصر، که متفکرانی چون رشید رضا، البناء و سید قطب در بنیان نهادن سلفیه با محوریت مصر در قرن ۱۹. م نقش داشتند. در عصر کنونی و قرن های متاخر به نظر می رسد این تمایل به بازگشت به پیشینیان، صرفا یک افتخار به نسل های قبلی است و اجرای واقعی اسلام در آن مطرح نشده بلکه، اسلام سلف همان اسلام عربی منظور گردیده و با تقویت حس ملی در بین اعراب، در رویکردی، این اندیشه به حاشیه رفته و گروه ها و جریانات فکری فراوانی با عملکردها و عقاید گوناگون از دل این جریانات بیرون آمده است بطوریکه با فاصله گرفتن از اصل اسلام و تغییر ماهیت دادن به شکل رادیکال، ما شاهده تبدیل یک حرکت فکری به توده سیاسی هستیم که ناکامی های حاصل از فعالیت هایشان به خشونت آنها افزوده است.

کلیدواژه ها:

محمد رشید رضا ، سلفیه ، اسلام گرایی سلفی ، ابن تیمیه ، جنبش های رادیکال