زهرا جمشیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم محیط زیست دانشگاه زنجان
احمد گلچین - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه زنجان
عبدالحسین پری زنگنه - نشیار گروه علوم محیط زیست دانشگاه زنجان
عباسعلی زمانی - دانشجوی دکتری شیمی تجزیه

کرم‌های خاکی بخشی از زنجیره‌ی غذایی و چرخه‌ی تجزیه در خاک هستند که پارامتر های رشدی آن‌ها به طور نامطلوبی تحت تأثیر آلودگی‌های خاک قرار می‌گیرد. با توجه به حساسیت کرم‌های خاکی به آلودگی‌، از آن‌ها می‌توان به عنوان شاخص زیستی خاک‌های آلوده استفاده نمود. تحقیق حاضر، به منظور بررسی حساسیت کرم‌های خاکی به سطوح مختلف آرسنیک خاک، به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. سطوح مختلف آلودگی خاک به آرسنیک شامل صفر، 5، 10،20، 40، 80،160 و 320 میلی گرم در کیلو گرم خاک بودند و کرم‌ها در چهار بازه‌ی زمانی مختلف 15، 30، 45 و 60 روز در معرض آن قرار گرفتند. صفات مورد اندازه گیری شامل زنده مانی، وزن و تولید کوکون توسط کرم های خاکی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه‌ی واریانس داده‌ها نشان داد که با افزایش سطح آلودگی خاک زنده مانی، وزن و تولید کوکون به طور معنی داری کاهش می‌یابد. اثر گذشت زمان نیز بر این صفات معنی دار می باشد.

آلودگی خاک، آرسنیک، کرم خاکی، Eisenia fetida، فلزات سنگین