قربانعلی قربان زاده سوار - استاد راهنما
ابراهیم انوشه - استاد مشاور

این پژوهش با هدف بررسی انسداد تنگه هرمز از دو منظر امنیت ملی و حقوق بین المللی انجام شده است . و اهمیت تنگه هرمز را برای دریانوردی بین المللی به ویژه پس از کشف نفت در خلیج فارس و به خصوص در میانه منازعات میان جمهوری اسلامی ایران با ایالات متحده و عربستان سعودی در کشاکش جنگ یمن تبیین خواهد نمود. رعایت آزادی دریانوردی در تنگه ها به عنوان یک اصل مسلم و پذیرفته شده در حقوق بین الملل در مقررات عبور ترانزیتی پیش بینی شده است ولی در حوزه های مرتبط با امنیت این حق به شدت تفسیرپذیر و انتزاعی خواهد بود. گرچه حقوق بین الملل همچنین حقوق و تعهداتی را که دولت های ساحلی موظف به رعایت آنها هستند، مطابق ماده ۴۱ کنوانسیون ۱۹۸۲ سازمان ملل متحد برای حقوق دریاها (UNCLOS) مشخص می کند ولی رقابتهای منطقه ای و بین المللی و همچنین کنشها و واکنشهایی که منجر به به خاطر افتادن امنیت ملی یکی از بازیگران منطقه ای شود بر حقوق بین الملل و حقوق استفاده صلح آمیز از آبراه های بین المللی سایه می اندازد.قرار گرفتن ایران در سواحل خلیج فارس اهمیت استراتژیک آن را در منطقه افزایش داده است و همین موضوع باعث شده تا تنگه هرمز در آبهای سرزمینی ایران تاکنون کانون بحث های بسیاری در حقوق بین الملل دریاها بوده است . موضوع این بحث ها را می توان دارای دو قطب دانست . از یک سو، صاحب نظران حقوقی هستند که مانند دولت ایران، عبور از تنگه هرمز را با امنیت ملی ایران مرتبط می دانند و سوی دیگر، محققانی هستند که تهدید به انسداد تنگه هرمز را در این زمینه را به دلیل لغو آزادی عبور و مرور توسط رژیم عبور و مرور غیرقابل قبول می دانند و برایند این دو دیگاه تناقض رویه های حقوقی و سیاسی در مورد موضوع پر اهمیتی مثل عبور و مرور از یکی از مهمترین و پرترددترین آبراههای جهان را نشان می دهد. این پژوهش در پی آن است تا به بررسی انسداد احتمالی تنگه هرمز از سوی جمهوری اسلامی ایران از دو منظر سیاسی و حقوقی بپردازد و تناقضات و نتایج این عمل را از هر دو دیدگاه حقوقی و سیاسی مورد بررسی قرار دهد.

ایران، تنگه هرمز، ،امنیت ملی ، حقوق بین الملل ، UNCLOS ، عبور بی ضرر، عبور ترانزیتی