«نام دهی و طبقه بندی» در اشعار سیاسی- اجتماعی فرخی یزدی براساس الگوی کارگزاران اجتماعی ون لیوون

ادبیات عصر مشروطه با مسائل سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای جامعه آمیختگی شدیدی دارد. شاعران و نویسندگان بر مبنای رویدادهای روز در مقام  منتقد، طرفدار یا مخالف وقایع، اشعار و نوشته هایشان را به مخاطبان خود عرضه می کنند. بررسی ادبیات این روزگار همسو با تحولات اجتماعی و سیاسی این دوره برای دریافت خوانشی بافت مبنا حائز اهمیت است و منبع مناسبی برای تحلیل و بررسی در حوزه مطالعات جامعه شناختی معنایی محسوب می شود. فرخی یزدی از جمله شاعران دوران پرهیاهوی مشروطه است که ذوق و طبع شاعرانه خود را در خدمت اهداف و دغدغه های اجتماعی زمانه خود قرار داده و سروده هایش سرشار از مضامین اجتماعی و مردمی است. تعدد مفاهیم اجتماعی و میهنی در اشعار فرخی یزدی، تحلیلی گفتمان کاوانه با نگاهی جامعه محور را می طلبد. بر این اساس پژوهش حاضر از کاربرد مولفه های «نام دهی و طبقه بندی» در رویکرد گفتمانی کارگزاران اجتماعی ون لیوون  بهره گرفته است. این پژوهش در پی نشان دادن برآیند استفاده از این دو مولفه در اشعار فرخی یزدی و بازخوانی آنها در نظام اندیشه سیاسی- اجتماعی اوست. بر این مبنا در گام اول ابیاتی که دارای زمینه های سیاسی-اجتماعی است، انتخاب شدند؛ در ادامه مولفه های مورد بحث در هر بیت مشخص گردید و میزان کاربست و بسامد آماری مولفه ها معین گشت. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که فرخی متناسب با شرایط خفقان عصر خود بیشتر به مولفه های پوشیده گویی توجه داشته است و بیشترین بسامد براساس تعداد رخداد به ترتیب به مولفه های ارزش گذاری منفی، هویت نمایی مقوله ای، نام دهی و کارکردنمایی تعلق می گیرد.

کلیدواژه ها:

تحلیل گفتمان انتقادی ، کارگزاران اجتماعی ، ون لیوون ، نام دهی و طبقه بندی ، فرخی یزدی