احسان شاکری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه شاهد تهران
مجید امینی دهقی - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد تهران
سید علی طباطبایی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
سیدعلی محمد مدرس ثانوی - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران

برای بررسی اثر مقادیر مختلف کود شیمیایی نیتروژن (۰، ۲۵ و ۵۰ کیلوگرم در هکتار) و کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم تلقیح و تلقیح بذور) بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم کنجد (Sesamum indicum L.) (دارب-۱۴، جیرفت ویزدی) تحقیقی در سال زراعی ۱۳۸۸ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. صفات ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد شاخه­های فرعی، تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد روغن و درصد پروتئین اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد که  ارقام مختلف در تمامی صفات (به استثنای درصد روغن) با یکدیگر اختلاف معنی­دار دارند. کاربرد کود شیمیایی نیتروژن و کود بیولوژیک نیتروکسین نیز بر تمامی صفات به جز درصد روغن و شاخص برداشت تاثیر معنی­داری داشتند. بالاترین عملکرد دانه (۴/۱۷۹۴کیلوگرم در هکتار) و بیشترین درصد پروتئین (۴۸/۲۲) در رقم داراب-۱۴و کاربرد توام نیتروژن(۵۰ کیلوگرم در هکتار) وکود بیولوژیک به دست آمد. عملکرد دانه همبستگی معنی­داری با تعداد شاخه­های فرعی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، درصد پروتئین و عملکرد روغن داشت. در کل نتایج نشان داد کاربرد کود بیولوژیک می­تواند تا حد زیادی در راستای کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژن مفید باشد.

ارقام کنجد, کود نیتروژن, کود بیولوژیک نیتروکسین, عملکرد دانه, درصد روغن