مصطفی نجفی - کارشناسی ارشد، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سید احمد علوی - استاد، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محسن احتشامی معین آبادی - استادیار، گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تکتونیک ژئومورفولوژی یکی از دانش­های مورداستفاده مهم در بررسی زمین­ساخت جنبا است. تحلیل­های کمی مبتنی بر شاخص­های مورفومتری تعریف شده از روش­های در دسترس و نسبتا ارزان محسوب می شود که برای درک تفاوت­ها در میزان فعالیت زمین­ساختی در چشم اندازهای جوان کاربرد دارد و با توجه به سرعت بالا و هزینه پایین در استفاده از این گونه روش ها، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. این شاخص­ها به صورت ابزار شناسایی پایه برای تشخیص تغییر شکل­های تکتونیکی یا تخمین ناپایداری نسبی فعالیت­های تکتونیکی در منطقه­ای ویژه به کار می­روند. البته این بررسی­ها در مناطق متشکل از سنگ­های آتشفشانی از حساسیت بیشتری به ویژه در تعریف دقیق مرز زیرحوضه­ها برخوردار است. در این مطالعه گستره­ای متشکل از رخنمون سنگ­های آتشفشانی و نهشته­های جوان که در جنوب سلفچگان و در مرز استان­های قم-مرکزی قرار دارد، برای مشخص کردن فعالیت­های نئوتکتونیکی بر اساس شش شاخص­ مورفومتری گرادیان طولی رودخانه (SL)، نسبت پهنای کف دره به عمق (Vf)، انتگرال هیپسومتری (Hi)، شکل حوضه آبریز (Bs)، عدم تقارن حوضه زهکشی (Af) و تقارن توپوگرافی عرضی (T) موردبررسی قرار گرفت. درنهایت پس از محاسبه شاخص­ها با میانگین گرفتن از آن­ها و محاسبه شاخص فعالیت نسبی (Iat) گستره از لحاظ فعالیت به چهار رده تقسیم شد که در این تقسیم بندی رده­های ۱ تا ۴ به ترتیب بیانگر بیشترین تا کم­ترین فعالیت زمین­ساختی است که بر این اساس مشخص شد که ۸۶/۲ درصد حوضه­ها در رده ۲، ۴۳/۵۱ درصد حوضه­ها در رده ۳ و ۷۱/۴۵ درصد حوضه­ها در رده ۴ جای می­گیرند.

سلفچگان, نئوتکتونیک, شاخص های مورفوتکتونیکی, شاخص فعالیت نسبی, مورفومتری