رقیه جهدی - استادیار علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

در جنگل کاری های پهن برگ و سوزنی برگ، تیمارهای جنگل­شناسی برای افزایش تاب آوری از طریق بهبود تنوع ساختاری و کلاسه­ سنی در شمال ایران، اعمال شده است. این تیمارها شامل دست کاری های مکانیکی مانند تنک کردن بود که با تیمارهای کاهش ماده­سوختنی سطحی مانند سوزاندن تجویزی همراه نبود. هدف از این مطالعه تجزیه وتحلیل چگونگی اثر تنک کردن جنگل­شناسی در سطح توده بر رفتار آتش در مقیاس­ سیمای سرزمین است. از سیستم مدل سازی آتش FlamMap با الگوریتم حداقل زمان حرکت (MTT) برای شبیه سازی اثر تنک کردن بر رشد آتش بر اساس الگوهای مکانی و زمانی احتراق تاریخی و شرایط آب وهوا و رطوبت ماده­سوختنی مرتبط در سیمای سرزمین جنگل سیاهکل استفاده شد. شبیه­سازی­ها تحت دو سناریو مختلف رطوبت ماده­سوختنی انجام شد: ۱) رطوبت ماده­سوختنی ثابت با تنک کردن توده­ها و ۲) رطوبت ماده­سوختنی کاهش­یافته با همان درجه تنک کردن. نتایج نشان داد که تنک کردن به­تنهایی می­تواند تا حدودی در کاهش شدت آتش­ موثر باشد، به نحوی که سهم سیمای سرزمین با مقادیر کم احتمال سوختن، طول شعله شرطی و اندازه آتش، افزایش یافت. این روند در مقادیر زیادتر این مولفه ها یکسان نبود. اگرچه رطوبت ماده­سوختنی ریز در توده­­های تنک­شده کمتر از توده­­های تنک­نشده بود، این تفاوت رطوبت ماده­سوختنی ناشی از تنک کردن توده بر رفتار آتش در سطح سیمای سرزمین تاثیر مهمی نداشت. یافته های این مطالعه برای ارزیابی اثربخشی کاهش ماده­سوختنی ناشی از تنک کردن (بدون آتش تجویزی) می تواند از طریق مدیریت بهتر آتش و ماده­سوختنی و سایر اهداف استفاده از زمین در مناطق مستعد آتش سوزی موردتوجه قرار گیرد.

جنگل سیاهکل, رطوبت ماده سوختنی, تیمار جنگل شناسی, تنک کردن, رفتار آتش