مریم صادق - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مطالعات زنان ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، تهران ، ایران

در این پژوهش کتاب مطالعات اجتماعی هشتم به عنوان یکی از منابع آموزشی مورد تحلیل قرار گرفت تا مشخص شود بازنمایی جنسیتی (زنان) در محتوای مطالب وتصاویر در این کتاب چگونه است؟روش مورد استفاده در تحلیل محتوا روش تحلیل کمی صفحات ،متن ،پرسش ها تمرین ها و تصاویر را شامل میشد و جامعه آماری شامل یک جلد کتاب با عنوانمطالعات اجتماعی هشتم دوره متوسطه اول می باشد. این تحقیق با مبنا قرار دادن نظریه های استوارت هال و جامعه پذیری جنسیت در این زمینه سعی در کشف چگونگی بازنمایی های جنسیتی در کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ نموده است. نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشان میدهد در بخش کمی ، به مردان بیشتر از زنان پرداخته شده است. این کتاب برای نشان دادن نقشها و مشاغل زنان به حضورپررنگ آنان در نقشهای سنتی مثل خانه داری و همکاری در امور کشاورزی و... اشاره کرده و در کنار آن به نقش های مناسب روز مانند مدیریت و برگزاری جلساتصندوق های قرض الحسنه خانگی توجه داشته و همچنین با عنوان نقش های دانش آموز دختر و دانشجو به حضورزنان در مشاغل علمی و مدرن کارمند، مددکاراجتماعی، معلم، نماینده مجلس اعضای کابینه دولت اشاره کرده است و علاوه بر آن در متن کتاب مشاغلی مانند پزشک بعنوان شغل مشترک (بدون) مشخصه جنسخاص ذکر شده است و این موضوع در کتابهای جدید التالیف نکته مثبتی است. ولی با توجه به اینکه پس از انقلاب اسلامی شرایط مساعدتری برای مشارکت وحضور بانوان در جامعه فراهم شده است و امروزه زنان در عرصه های مختلف ،آموزشی ،علمی ،بهداشتی فرهنگی اقتصادی و غیره ایفاگر نقشهای مختلفی هستندنتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد در بخش کمی به ،مردان بسیار بیشتر از زنان پرداخته شده است. در این بررسی آنچه مشهود است : حضور فعال مرداندر فضاهای کشاورزی صنعتی و محیط های مدرن استفاده از وسایل ارتباطی نوین و فناوری های پیشرفته معرفی دانشمندان مرد و شخصیت های مشهور تاریخی ومذهبی و خیرین نیکوکار به تصویر کشیدن حضور فعال آنان در کنفرانس ها و فعالیت های سیاسی و مشاغل نظامی و حتی نشان دادن حق رای مردان در پای صندوقانتخابات ریاست جمهوری و...همه اشاره به این امر دارد که زنان با معیار این شاخص ها حضور چندانی در کتاب مورد بررسی متون و تصاویر ندارند. بنابراین از نگاه عدالت جنسیتی به نظر میرسددر محتوای کتاب مربوطه نقش های زنان در موقعیت های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نسبت به واقعیت های جامعه یا دیده نشده یا کم رنگ نشان داده شدهاست.

بازنمایی جنسیت تحلیل ،کمی ،تصاویر،کتاب کتب آموزشی متون درسی