بطلان عقد بیع و آثار آن در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران

بطلان وضعیت قراردادی است که در عالم حقوق وجود و اثری ندارد. عقد در صورتی باطل است که فاقد یکی از شرایط اساسی، غیر از رضای معتبر باشد. به عقد باطل گاهی عقد غیر معتبر یا عقد فاسد نیز گفته می شود. عقد باطل در عالم حقوق تحقق پیدا نمی کند تا منشا اثر حقوقی باشد، اما در صورتی که طرفین به مناسبت عقد باطل، مالی را به یکدیگر تسلیم کرده یا عملی را برای یکدیگر انجام داده باشند، زمینه برای پیدایش حقوق و تعهدات طرفین در برابر یکدیگر فراهم می گردد. هرگاه مال مورد معامله فاسد نزدگیرنده، تلف، معیوب یا ناقص شود، گیرنده مال مسئول رد بدل مال تلف شده، می باشد. گیرنده مورد عقد فاسد همچنان که ضامن عین است ، همچنین عوض منافع آن را نیز، اعم از مستوفات و غیر مستوفات باید به مالک آن تسلیم کند. اگر ارزش مورد معتمله فاسد در اثر عمل متصرف کاهش پیدا کرده باشد، او باید کاهش قیمت را جبران کند، زیرا همانطور که گیرنده مال ضامن مورد معامله می باشد به طریق اولی کاهش قیمت در اثر عمل گیرنده موجب مسئولیت او خواهد بود.

کلیدواژه ها:

بیع ، بطلان ، باطل ، فاسد ، صحیح