الینا برازش - دانشجوی کارشناسی ارشد زیستفناوری میکروبی، دانشکدهی زیستفناوری، دانشگاه تخصصی فناوریهای نوینآمل، آمل، ایران
مصطفی گواهی - استادیار گروه نانو زیستفناوری، دانشکده زیستفناوری، دانشگاه تخصصی فناوریهای نوین آمل، آمل، ایران

علم نانوتکنولوژی با معرفی نانوحامل ها که از تخریب زیست فعال ها در محیط بدن جلوگیری می کنند، استفاده از انواع زیست فعال های طبیعی را به عنوان عوامل درمانی ممکن کرده است. اگزوزوم ها که وزیکول های طبیعی بدن هستند، به دلیل ویژگی های خاص و سازگاری بالایشان بسیار مورد توجه و مطالعه قرار گرفتند. این وزیکول ها در اعمال طبیعی بدن از جمله انتقال مواد ژنتیکی و پیام رسان ها در میان سلول ها نقش دارند. همچنین اگزوزوم ها توانایی هدف گیری بالا، سمیت کم و توانایی ماندن در گردش خون به مدت زیاد را دارا هستند و به دلیل مشتق شدنشان از سلول های طبیعی بدن، توانایی عبور از سد خونی-مغزی را دارند. بر اساس مطالعات انجام شده، اگزوزوم ها می توانند مولکول های کوچکی چون کورکومین را با اثربخشی بیشتر به بافت مورد نظر منتقل کنند و حامل مولکول های بزرگی چون DNA و انواع RNAها باشند. این وزیکول حامل طبیعی miRNA است و miRNA اگزوزومی می تواند به عنوان مارکر زیستی بیماری های مختلف استفاده شود. اگزوزوم ها همچنین می توانند سیستم دارورسانی مستعدی برای نسل جدید داروها، یعنی siRNAها باشند و علم پزشکی را از خواص درمانی بالای این مولکو ل ها بهره مند سازند. تمامی این ویژگی ها علاوه بر آن که استفاده از پیچیده ی اگزوزوم-دارو، اثر دارو را نسبت به حالت آزاد آن افزایش می دهد، حاکی از آن هستند که اگزوزوم ها سیستم های دارورسان نویدبخشی هستند که می توان از آن ها در درمان بسیاری از بیماری ها و به ویژه سرطان، استفاده کرد.

اگزوزوم، دارو رسانی، درمان سرطان، نانوبیوتکنولوژی، نانوحامل