رمزگشایی از فقه سیاسی احمدرضاخان بریلوی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه علوم سیاسی، دوره: 25، شماره: 100
  • کد COI اختصاصی: JR_JCKE-25-100_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 257
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید مهدی علیزاده موسوی

استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

احمدرضاخان بریلوی، بنیان­گذار یکی از بزرگ ترین مکاتب فکری در مذهب حنفی ماتریدی در شبه­قاره است. این مکتب که به سبب انتساب به احمدرضا، مکتب بریلوی نامیده می شود، از نظر تعداد پیروان، گوی سبقت را از سایر رقبا در شبه­قاره ربوده و حتی دامنه­ی نفوذ آن به افریقا و اروپا نیز سرایت کرده است. در این میان، جدای از عقاید احمدرضاخان که وی را از رقیب اصلی آن یعنی مکتب دیوبند جدا می­کند، ایستارهای سیاسی وی نیز بسیار بحث­برانگیز بوده است؛ به گونه ای که برخی وی را از ایادی استعمار انگلستان شمرده و برخی نیز چنین مواضعی را نشانه­ی آینده نگری او دانسته­اند. در این پژوهش، مهم ترین فتاوای سیاسی او که می­توان آن را در قالب فقه سیاسی احمدرضا ارزیابی کرد، مورد بررسی قرار گرفته و تلاش شده است که علل واقعی صدور چنین فتاوایی رمزگشایی شود. پنج فتوای احمدرضاخان درباره­ی مسائل: دارالاسلام و دارالکفر، ترک موالات، جنبش خلافت، حزب کنگره و نظریه­ی دو ملت، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که مواضع احمدرضا در تمامی این مسایل برخلاف مواضع مسلمانان شبه­قاره بوده است. به نظر می­رسد بیش از آن­که مواضع سیاسی احمدرضاخان ریشه در اندیشه­های فقهی وی داشته باشد، متاثر از فضای رقابت میان احمدرضاخان و دیوبندی ها که رهبری جریان­های سیاسی شبه­قاره را در آن زمان به دست داشته­اند، بوده است.

کلیدواژه ها

احمدرضاخان, مکتب بریلوی, مکتب دیوبند, شبه قاره هند, فقه سیاسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.