بهمن خسروی پور - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
مرجان ادهم ملکی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
حامد ایزدی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

ساماندهی نظام های بهره برداری از منابع تولید، آب و خاک یکی از مباحث بنیادی و از چالش های اساسی در کشاورزی ایران می باشد. بنابراین ضرورت دارد با اتخاذ راهکارهایی مناسب در جهت رفع مشکلات موجود اقدام نمود. طرح جفیر با وسعتی بالغ بر ۳۶۵۲۰ هکتار در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان اهواز واقع شده است. این طرح به ۷ واحد عمرانی تفکیک شده است که ۵۵۰۰ هکتار از آن قابل بهره برداری می باشد. پژوهش حاضر با هدف انتخاب مناسب ترین نظام بهره برداری منابع آب در بخش کشاورزی شبکه آبیاری و زهکشی جفیر با استفاده از تحلیل (NII) انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و از نظر هدف در زمره (AHP) سلسله مراتبی پژوهش های کاربردی می باشد و انتخاب حجم نمونه بوسیله نمونه گیری هدفمند صورت گرفته است. طی بررسی های صورت گرفته سه نوع نظام شامل شرکت های تعاونی تولید، شرکت های سهامی زراعی و شرکت های کشت و صنعت به عنوان گزینه های این پژوهش انتخاب شدند. باتوجه به تکنیک تحلیل داده ها و انتخاب مناسب-ترین گزینه برای نظام بهره برداری منابع آب و خاک، سه معیار اصلی تعیین و برای هر معیار نیز چهار زیرمعیار انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه بود که توسط ۲۲ نفر از متخصصان (کارکنان سازمان آب و برق خوزستان، شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی کرخه و شاوور، تعاون روستایی ایران، تعاون روستایی استان خوزستان و اتحادیه تعاونی های تولید ایثارگران جفیر) که در زمینه موضوع دارای دانش و تجربه بودند، تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار Expert choice انجام گرفت. مطابق نتایج حاصله شرکت سهامی زراعی بالاترین اولویت بود.

مشارکت, نظام بهره برداری, تشکل آب بران, سهامی زراعی, جفیر