تبیین مفهوم معرفت فراعقلی و نسبت سنجی آن با معرفت عقلی در نظام معرفت شناسی ابن عربی
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: شانزدهمین کنفرانس بین المللی روانشناسی،مشاوره و علوم تربیتی
- کد COI اختصاصی: ICPCEE16_068
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 429
نویسندگان
دانش آموخته دکتری فلسفه تربیت دانشگاه تربیت مدرس و مدرس دانشگاه
دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
چکیده
ابن عربی، به عنوان موسس عرفان نظری، برای نخستین بار در جهان اسلام این علم نوین، که همانا تبیین عقلانی شهودات نهایی عرفااست را پایه گذاری کرد و معرفت شناسی منبعث از آن را نیز که بر سلوک و تقوا برای دستیابی به معرفتی قلبی از حق تعالی مبتنی است و در تقابل با معرفت شناسی فلسفی که وجه ه همت خود را صرفا بر عقل خودبنیاد بشری قرار داده است تدوین نمود. بی شک نخستین گام در معرفت شناسی عرفانی که از معرفتی وراء طور عقل سخن می راند، نقادی عقل و اندازه شناسی آن است؛ و هیچ عارفی نیست که در تبیین شهودات عرفانی خود، از معرفت فراعقلی سخن براند مگرآنکه قبل از آن به نقد عقل پرداخته باشد. محی الدین نیز از این قاعده مستثنی نیست. او در وجیزه ای که به تبیین معرفت شناسی خود پرداخته، در نخستین گام، به نقد عقل (عقل مفکر که مقلد فکر و حواس، علی رغم تمام محدودیت آن قوا است، و نه عقل از جهت قبول، که محدودیتی ندارد) مبادرت کرده و پس از احصاءنقاط ضعف آن، چنین استنتاج نموده، که شناخت حاصل از عقل، شناختی غیرذاتی و تقلیدی و درستی آن نیز تضمین ناشده است. مهم ترین مبنای معرفت شناسی ابن عربی این است که هیچ کس علم درست به دست نمی آورد مگر اینکه بذاته اشیاء را بشناسد و هرکس چیزی را بشناسد بواسطه امری زائد بر ذاتش، او مقلد داده های آن امر زائد است، نه صاحب معرفت تضمینی. بنابراین معرفتی به معنای حقیقی کلمه علم شمرده می شود که عالم بذاته و نه بواسطه امری زائد بر ذاتش ( از قبیل حواس و عقل ) شی را بشناسد. و از آن جا که قوای ادراکی انسان (از جمله عقل) ذات او به شمار نمی رود، لذا شناخت حاصل از آن، نه علم صحیح بلکه صرف تقلید است . بنابراین ابن عربی نظریه تقلید از خدا را در برابر تقلید از عقل خطاپذیر قرار می دهد و برآن است که راه متعالی تر این تقلید، که همان اطاعت از اوامر حق است، آدمی را به درجه قرب نوافل نائل می سازد و از رهگذر این مقام، حکمت، که علمی وهبی و یقینی و جایگاهش قلب آدمی است، بر قلب عارف نازل می شود، و بواسطه این حکمت، عارف به شناخت حقایق و ذات اشیاء نائل می شود و از مجرای این شهود حقیقت می تواند حق هر حق داری را چنان که بایسته است، ادا کند.کلیدواژه ها
عرفان، معرفت فراعقلی، قلب و شهود، عقل، ابن عربی.مقالات مرتبط جدید
- بررسی عاقبت لشکرکشی امیرمسعود سربداری به مازندران و رستمدار سیدعلی اکبرحسینی
- بررسی چند رویداد مهم در دوره سلسله پادوسپانیان رویان
- بررسی تاثیر فناوری های نوین آموزشی بر یادگیری فعال و خلاقیت دانش آموزان در نظام آموزشی ایران
- بررسی نقش تعدیلی سبک رهبری مدیران و نقش میانجی جو سازمانی در رابطه رویکرد معلمان به تدریس با نگرش دانش آموزان به یادگیری و تحصیل
- نقش محیط و جامعه در شکل گیری روان رنجوری سه خواهر در نمایشنامه «سه خواهر»
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.