جمال بیگی - دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، مرکز تحقیقات حقوق، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران
عمران علی قلی وند - دانشجوی دکتری تخصصی، رشته حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

زمینه و هدف: حق سلامت افراد جامعه به عنوان یکی از بنیادی ترین حقوق برای آحاد جامعه در قوانین مختلف از جمله دراصل ۲۹ قانون اساسی پیش بینی شده است . لکن در پاره ای از موارد این حقوق توسط اشخاص مختلف اعم از حقیقی و حقوقی نقض می گردد و ناقضان حق سلامت افراد در بیان علت یا توجیه رفتار مجرمانه متوسل به جنون می شوند . چرا که با اثبات جنون بزهکار از مسئولیت کیفری مبرا خواهد شد لذا امروزه از مهم ترین ادله اثبات جرایم علیه بزهکاران یا تحصیل برائت مجرمان در باب حق سلامت افراد جامعه در برابر ناقضان حق سلامت استناد به نظریه پزشکی قانونی می باشد.روش تحقیق : در این پژوهش روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری مطالب با استفاده از کتاب ها ، مقاله ها ، منابع الکترونیکی و پایگاه های اینترنتی صورت پذیرفته است و در صدد آن است که نقش و جایگاه نظریه پزشکی قانونی را در اثبات جنون ناقضان حق سلامت تبیین نماید.یافته ها: پیچیدگی برخی جرایم ، گوناگونی بیماری ها ، آسیب های روانی ، جسمی که گاها بر بزهکار عارض می گردد اقتضای ارجاع امر به پزشکی قانونی را در راستای کشف حقیقت و اجرای عدالت که اصل حیاتی دستگاه قضایی می باشد را ایجاب می نماید. جایگاه نظریه پزشکی قانونی در باب جنون بزهکار در ارتکاب جرایم حق سلامت خصوصا جرایم مهمی از جمله سلب حیات اهمیت فراوانی را دارد ، چراکه با احراز یا عدم احراز جنون ناقضان حق سلامت روند دادرسی به کلی تغییر پیدا می کند و دادگاه به اقتضای مورد تصمیم مقتضی را اتخاذ می نماید.نتیجه گیری : نتایج بدست آمده نشان می دهد که در مراجع قضایی و اداری رسیدگی به جرایم ناقضان حق سلامت اصل بر قبول نظریه پزشکی قانونی در اثبات جنون ناقضان حق سلامت بوده و خلاف آن مشروط به این است که با اوضاع و احوال محقق و معلوم کارشناسی مطابقت نداشته باشد.

حق سلامت ، جنون، مسئولیت کیفری ، نظریه پزشکی قانونی