مریم تورانی - دانش آموخته دکتری ژئومورفولوژی در مدیریت محیطی دانشگاه تهران
مجتبی یمانی - استاد دانشگاه تهران
مجتبی هدایی آرانی - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز

بسیاری از خطوط ساحلی جهان در معرض تغییر قرار دارد و یکی از دلایل اصلی تحول خط ساحلی تغییر در تراز آب دریاست. تغییرات مکرر درخطوط ساحلی باعث دشواری شناخت و برنامه ریزی جهت مدیریت این مناطق گردیده است. برخلاف دریاهای آزاد میزان نوسانات در دریای خزربسیار سریع و شدید است، به طوری در یک بازه زمانی ۶۶ ساله تغییرات چشمگیری داشته است. در این پژوهش نحوه تاثیرگذاری تغییرات سطحاساس دریا بر تغییرات خط ساحلی سفیدرود در جنوب غربی دریای خزر بررسی شده است. در اولین گام جهت شناسایی نوع واکنش سواحل به بالاو پایین رفتن سطح اساس با استفاده از عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای خطوط ساحلی از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۸ استخراج شد و جابجایی های خطساحل در هر بخش موردبررسی قرار گرفت. جهت درک بهتر وضعیت منطقه در این دوره زمانی، آمار دبی آب و رسوب دریافت و بررسی شد. درمرحله آخر در چند منطقه، نیمرخ های توپوگرافی عمود بر خط ساحل تهیه شد تا تاثیر شیب در چگونگی واکنش سواحل به تغییرات سطح اساسدریا بررسی شود، همچنین میزان شیب در ناحیه کرانه دور هم بر اساس نقشه های رقومی ۱:۱۰۰۰۰ محاسبه شد. با توجه به نتایج به دست آمده بایدبیان داشت نحوه پاسخ سواحل به تغییرات تراز دریا در سواحل دلتای سفیدرود وضعیت پیچیده ای دارد و هر بخش از ساحل به تغییرات تراز دریاواکنش متفاوتی نشان می دهد که عامل باررسوبی زیاد رودخانه سفیدرود، شیب زیاد در بخش دهانه دلتای جدید و دلتای قدیمی، شیب کم درسواحل کیاشهر، هیدرودینامیک پیچیده این منطقه و ... از عوامل موثر در ناهماهنگی وضعیت جابجایی خط ساحلی با تغییرات سطح اساس دریا هستند.

تغییرات خط ساحلی، دلتای رودخانه سفیدرود، سواحل دریای خزر