تحلیل مثلیت در قرآن کریم با تکیه بر همنشین ها و کنش گفتاری
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، دوره: 16، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_QHS-16-2_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 299
نویسندگان
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی تهران، ایران.
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.
استادیار گروه علوم قرآن وحدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
واژه مثل و جمع آن امثال به ترتیب ۷۵ و ۷ بار در قرآن کریم به کار رفته است که بیشتر در معنای، همانندی در نظر گرفته شده است. در پژوهش حاضر که به روش تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است تلاش شده تا به تحلیل و بررسی معنای مثل با استفاده از واژگان همنشین آن و نیز کنش گفتاری پرداخته شود. از موارد برجسته استعمال واژه مثل در قرآن کریم، کاربرد آن در آیات تحدی، آیه ۲۷۵ بقره(انما البیع مثل الربوا)، آیه ۱۲ سوره طلاق و آیه ۱۹۴ بقره است. در قرآن کریم واژه مثل در مجاورت اسمی با واژه هایی چون( بیع)،( ربا) و (قصاص) و در مجاورت فعلی با فعل (اتی)،( یاتون)،(فاتوا بسوره) و(فلیاتوا بحدیث) آمده است. بر اساس نظریه کنش گفتاری آستین و طبقه بندی پنج گانه سرل، کنش گفتاری شامل کنش ترغیبی، تعهدی، اظهاری، اعلامی و عاطفی چه به صورت مستقیم و غیر مستقیم و نیز ساده و پیچیده است. بر اساس یافته های تحقیق، در آیه ۱۹۴ سوره بقره، مثلیت در همنشینی و مجاورت با قصاص قرار دارد که نشان از همانندی در تکالیف و وظایف است و کنش غالب در این آیه ترغیبی - اظهاری با گفتمان تبیین و هشدارست، همچنین آیه ۱۲ سوره طلاق، همانندی را به شکل عددی بیان می کند که با کنش گفتاری اظهاری همراه با مدح و تبیین همراه است. آیات تحدی، مثلیت و همانندی عام یعنی همانندی در همه جنبه ها را که هشدار و سرزنش و تبیین و به نوعی کنش تعهدی - اظهاری را در بر دارد مشخص می نماید و کنش گفتاری حاکم در آیه ۲۷۵ بقره، سرزنش و تعجب و هشدار است و نوعی از کنش عاطفی - ترغیبی که مثلیت و همانندی در امور مشترک است را تبیین می نماید.کلیدواژه ها
واژگان کلیدی: مثلیت, همانندی, بافت و سیاق, کنش گفتاریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.