جمله های شبه مرکب در فارسی و راهبردهای ساخت آن
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: پژوهش های زبان شناسی، دوره: 13، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JRLU-13-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 146
نویسندگان
دانشجوی دکتری زبانشناسی گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
دانشیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
قید را میتوان از جنبههای صرفی، نحوی و معنایی تعریف و به انواعی تقسیم کرد. نقش معنایی قید توصیفگری است. مفاهیم قیدی تنوع معنایی گستردهای دارند. به لحاظ ساختمانی، نقش قیدی (افزوده) را میتوان از طریق گروههای قیدی، گروه های اسمی، گروه های حرف اضافهای و بندها بیان کرد. در زبان فارسی، در بسیاری موارد، این نقش را گروه های اسمی و حرف اضافهای بر عهده دارند. این گروهها خود میتوانند وابستههای گوناگونی از جمله «بند» داشته باشند. مواردی مانند «وقتی که»، «جایی که»، «به محض این که»، «در حالی که»، «به خاطر این که»، «همچنان که»، «به گونهای که» را در کتابهای دستور و بسیاری از دیگر منابع، معمولا حرف ربط مرکب یا گروه ربطی در ساخت جملههای مرکب در نظر گرفتهاند و بند موصولی یا متممی درون گروه اسمی یا حرف اضافهای را با بند قیدی یکی انگاشته اند. ولی از نظر ساختی اینها بخشی از گروه اسمی و گروه حرف اضافهای با نقش قیدیاند. از این رو، به نظر می رسد این گونه ساختها را نمیتوان جمله مرکب در نظر گرفت. به هر روی، برای تمایزگذاری میان این موارد از موصولیسازی در نهاد و مفعول، در این مقاله آنها را «راهبردهای ساخت بند شبهمرکب» نامیدهایم. در این پژوهش، که پژوهشی توصیفی است، مفاهیم بیانگر روابط قیدی را در ۱۹ گروه (۱۰ گروه اصلی و ۹ زیرگروه) طبقهبندی کرده ایم. همچنین نشان دادیم ارتباط مستقیمی میان آشکار شدن «که» موصولی یا متممی با امکان گسست بند وجود دارد. از این گذشته، با استناد به مثالهای متعدد نشان داده ایم «مصدر» در زبان فارسی، اگرچه اسم است (ویژگیهای تصریفی فعل را ندارد) ولی می تواند به شکل «فعلی تنزلیافته» عمل کند. دادههای این پژوهش از میان ۳۰۰۰ دقیقه برنامههای گوناگون شبکه های مختلف رسانه ملی (رادیو و تلویزیون) در بازه زمانی خرداد تا بهمن۱۴۰۰ با تمرکز بر روابط قیدی استخراج شده است.کلیدواژه ها
گروه قیدی, گروه اسمی, گروه حرف اضافه ای, بند موصولی, بند مرکب, متمم اشارهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.