هادی شوریده - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، بجنورد، ایران. رایانامه: h.shoorideh@ut.ac.ir
حیدر مفتاحی زاده - نویسنده مسئول، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، یزد، ایران. رایانامه: Hmeftahizade@ardakan.ac.ir
محدثه حیدرزاده - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. رایانامه: m.heydarzade۹۰@gmail.com
عبدالله یوسفی - سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی، بجنورد، ایران. رایانامه: abdollah.youssefi@gmail.com

به­منظور بررسی پاسخ­های عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ­های گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) به آبیاری تکمیلی در شرایط دیم، مطالعه­ای دو ساله در قالب کرت­های نواری خردشده بر پایه طرح بلوک های­ کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه­های تحقیقاتی شیروان، کهنه­کند و محمدآباد خراسان شمالی در سال­های زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ به اجرا درآمد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری در سه سطح دیم، دو آبیاری (پس از کاشت و زمان دانه بستن) و سه آبیاری (پس از کاشت، هنگام تشکیل غلاف و زمان دانه بستن) و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ­های گوار در چهار سطح شامل سه ژنوتیپ RGC-۱۰۷۷،RGC-۱۰۳۶ ، RGC-۱۰۲۵ و توده محلی چابهار بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ­های مختلف تفاوت معنی­داری به­جز در صفت تعداد روز تا گل­دهی وجود نداشت. از طرفی اثر تیمار آبیاری تکمیلی بر ویژگی­های عملکردی نسبت به شرایط دیم مشهود بود، اما تفاوت معنی­داری بین دو و سه بار آبیاری تکمیلی مشاهده نشد. عملکرد دانه گوار در سال اول و دوم در منطقه آشخانه به میزان (۵/۷۵۰ و ۱/۲۱۹ کیلوگرم در هکتار) برتر از بجنورد و شیروان است. بیش­ترین عملکرد دانه (۵۹۰ کیلوگرم در هکتار) در سال اول از تیمار دو بار آبیاری و در سال دوم (۵۱/۲۷۱ کیلوگرم در هکتار) از تیمار سه­بار آبیاری به­دست آمد. در بین ژنوتیپ­های آزمایشی بیش­ترین عملکرد دانه متعلق به ژنوتیپ RGC-۱۰۲۵ بود. به­طور کلی می­توان کشت گوار ژنوتیپ RGC-۱۰۲۵ را در منطقه آشخانه توصیه کرد.

اجزای عملکرد, تنش آبی, توده محلی, درصد صمغ, صفات فنولوژیکی