زهرا وحدانی - زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد و مدرس دانشگاه پیام نور

احمد شوقی یکی از شعرای بزرگ ادبیات عربی و ملقب به امیرالشعراء پس از بازگشت از تبعید و رهایی از حصار دربار توانست رنج ها ومصیبت های کشورش را که در آن زمان از استعمار و اشغالگری رنج می کشید به بهترین شیوه و با بکار بردن زبان طنز به تصویر کشد. ویاز زبان طنز به عنوان دستاویزی جهت نقد و بیان اوضاع وخیم سیاسی کشورش با بیانی صادقانه بهره می برد. در واقع طنز او را می توانیکی از روش های مقاومت و پایداری دانست که با رویکردی آگاهی بخش و با تکیه بر وطن دوستی و ظلم ستیزی تعهد شاعر در برابر جامعهو ملت خویش را به نمایش گذاشته است. شوقی در سروده هایش از انواع آرایه های ادبی با زبانی فصیح و اسلوبی متین و الفاظی فخیمجهت تاثیرگزاری بیشتر استفاده کرده است. هدف پژوهشگر این مقاله بررسی و تبیین استعمارستیزی در شعر احمد شوقی با تکیه بر روشتوصیفی– تحلیلی است. از مهمترین نتایج این پژوهش آن است که شوقی به دو شیوه طنز مستقیم و غیرمستقیم با کمک حکایات آموزندهبه نقد استعمارگران پرداخته است. فراخوانی شخصیت های تاریخی در اشعارش مانند نرون و فرعون و بکارگیری ضرب المثل و حکمت برسخریه یا طنز تلخ وی افزوده است. موضع ایشان در برابر اشغالگران شفاف و استعمارستیزانه و تمام سعی وی بر برانگیختن غیرت ملی وبیداری مردم خموش و غافل و در هم شکستن سکوت آنها در برابر تضییع حقوقشان و روشنگری افکار عمومی جهت خیزش به سویرشد و تعالی جامعه است.

احمد شوقی، استعمارستیزی، پایداری، طنز سیاسی