مائده یوسفیان - بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.
شهاب الدین میری نژاد - بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.
زهرا رهامی - دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، یاسوج، ایران.

یکی از راهکارهای مقابله با تنش خشکی استفاده از باکتری محرک رشد می­باشد. بر این اساس تحقیقی به­منظور بررسی تاثیر باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در شرایط تنش خشکی بر عملکرد و خصوصیات بیوشیمایی گیاه سیاه­دانه در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ در روستای سروک از توابع یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. آزمایش به­صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه اجرا شد. آبیاری به­عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری پس از مصرف ۳۰ درصد رطوبت خاک (شاهد)، آبیاری پس از مصرف ۶۰ درصد رطوبت خاک و آبیاری پس از مصرف ۹۰ درصد رطوبت خاک) و عامل فرعی کاربرد باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح بذر با باکتری) بود. نتایج به­دست آمده نشان داد که تلقیح باکتری محرک رشد موجب بالا رفتن صفات عملکرد دانه و کربوهیدرات در شرایط تنش متوسط شد، در شرایط تنش شدید نیز صفات کاروتنوئید و مالون دی ­آلدئید تغییرات معنی­داری داشتند. از طرفی صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید در هر دو حالت تنش متوسط و شدید تغییرات معنی­داری داشتند. بیشترین غلظت کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار آبیاری پس از مصرف ۳۰ درصد رطوبت خاک و تلقیح با باکتری مشاهده گردید. بالاترین عملکرد دانه نیز با ۱۰۷۲ کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری پس از مصرف ۳۰ درصد رطوبت خاک و کاربرد باکتری مشاهده گردید. پیشنهاد می­شود که میزان رشد گیاه در مراحل مختلف رشد و نمو اندازه­گیری شود تا تاثیر تنش در هر دوره مشخص گردد و تفسیر مناسبی از تاثیر تنش بر روی گیاه بدست آید.

آبیاری, کاروتنوئید, کلروفیل, قندهای محلول, مالون دی آلدئید