اختلال کارکردی سلطنت مشروطه و گذار به استبداد منور؛ تحلیلی کارکردگرایانه از تغییر در شیوه حکمرانی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، دوره: 12، شماره: 44
  • کد COI اختصاصی: JR_QPSS-12-44_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 106
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ابوالقاسم شهریاری

دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

سیدحسین اطهری

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

محسن خلیلی

استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مهدی نجف زاده

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

چرایی شکل گیری کودتای ۱۲۹۹ پرسش اصلی این پژوهش است که برای پاسخ بدان با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی متعارف و انتخاب نظریه کارکردگرایی ساختاری بعنوان چارچوب نظری، سفرنامه ها و خاطرات نگارش شده در انتهای قرن ۱۳ شمسی مورد بررسی قرار گرفته و این فرضیه مطرح شد که فقدان کارکرد ابعاد چهارگانه نظام اجتماعی ایران و تاثیر محیط خارجی، تمایل به ایجاد ساختار اجتماعی جدید در ایران را ایجاد نمود. نتیجه بررسی حاکی از آن است که عدم انطباق کارکردی و اختلالات متعدد در تمامی ابعاد نظام اجتماعی ایران، میراث قاجاریان از آشوب دائمی قرن ۱۲ بوده که تلاش های صورت گرفته جهت رفع آنان بدون نتیجه بود. به همین دلیل تغییر شیوه حکمرانی به سلطنت مشروطه بعنوان راه حل این ناکارآمدی مطرح و به انجام رسید. لیکن استمرار و تعمیق ناکارآمدی سلطنت مشروطه این موضوع را نمایان ساخت که جهت رفع اختلالات کارکردی موجود، لازم است دستگاه دیوانی متمرکز و مقتدری تشکیل گردد که با گسترش به تمام سرزمین، به رفع معضلات اقدام نماید. از این رهگذر، ایده استبداد منور شکل گرفته و کودتای ۱۲۹۹ آغازی بر استقرار شیوه حکمرانی نوین در ایران بود.

کلیدواژه ها

کودتای ۱۲۹۹, استبداد منور, سلطنت مشروطه, کارکردگرایی, قاجاریه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.