علی کبیری سامانی - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)
مریم قاسمی سیچانی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)
سیدمهدی امامی جمعه - استاد دانشکده الهیات و معارف، دانشگاه اصفهان

مفاهیمی چون طبیعت و عالم طبیعت همواره در طول تاریخ محملی برای تفکر و نظریه پردازی اندیشمندان بوده است. متفکران اسلامی نیز همچون دیگر اندیشمندان تعاریفی در مورد این دو مقوله بیان کرده اند. کنکاش بین این تعاریف و یافتن چگونگی رویکرد معمار به طبیعت و عالم طبیعت از نظر متفکران اسلامی، در فهم رویکرد معماران معاصر به این دو مقوله راهگشا خواهد بود؛ بدین منظور در تحقیق حاضر ابتدا، به روش توصیفی   تحلیلی، مفهوم طبیعت و عالم طبیعت از نظر برخی از متفکران اسلامی بررسی می شود و سپس با استنتاج و استدلال منطقی، با توجه به نقش انسان و به تبع آن معمار در عالم هستی، نوع رویکرد مشخص می گردد، بنابراین طبق نظر برخی از متفکران طبیعت قوه ملهم و نفسانی و عالم طبیعت عالمی ذی شعور و قانونمند است، حال با توجه به صفت خلیفگی و بندگی انسان، معمار تنها بر سیاق همدلی، تبعیت، پیروی، و تسلیم در برابر افعال قوه طبیعت و قوانین عالم طبیعت به مقام خلیفگی بر عالم طبیعت دست می یابد، درواقع این صفت خلیفگی از مجرای بندگی به دست می آید. در ادامه برای تبیین رویکرد حاصله، در فرایند ساخت بناهای معماری، فعل معمار، با توجه به مفاهیم طبیعت و عالم طبیعت، بررسی می شود. در پایان نوشتار چنین نتیجه ای برمی آید که معماران، با توجه به پیشرفت های بی شمار در زمینه معماری، باید مبانی نظری خود را در زمینه ارتباط با طبیعت و عالم طبیعت بازنگری و بازخوانی کنند.

طبیعت, عالم طبیعت, معمار, متفکران اسلامی