محمد آهی - استادیار دانشگاه بوعلی سینا

تصوف از نقطه آغازین دارای تحولات و اشکال گوناگونی بوده است که بررسی آنها سهم عمده ای در شناخت ادبیات و فرهنگ خواهد داشت .بدین منظور این نوشتار نخست تصوف را از نقطه آغازی ن شکل گیری، تحول و تکامل تا قرن ششم با مهمترین آثار و اشخاص برجسته بیان نموده، سپس تحلیل و بررسی از آن تحولات صورت داده که نتایج ذیل را به دنبال داشته است: قرن اول ، قرن اعتدال اسلامی ؛ قرن دوم ، قرن ریاضت های صوفیانه، قرن سوم ، قرن توجه به تصوف نظری، قرن چ هارم، قرن خارج از دیانت و شکل گیری تصوف فلسفی و قرن پنجم و ششم؛ آشکار شدن اعجاز در آن بوده است.

تصوف نظری، تصوف عملی، ادبیات فارسی