بررسی تطبیقی چهره ی ابلیس در آیات و روایات اسلامی و آثار منثورعرفای ایرانی

  • سال انتشار: 1389
  • محل انتشار: نخستین همایش ملی ادبیات فارسی و پژوهشهای میان رشته ای
  • کد COI اختصاصی: NCPLIR01_134
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 2948
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اعظم حسین پور

کارشناس ارشد زبان وادبیات فارسی

عبدالرحیم حقدادی

عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند

زینب نوروزی

عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند

چکیده

یکی از جریان های فکری مهم و تأثیرگذار در عرفان ایرانی - اسلامی، رواج اندیشه ی «دفاع از ابلیس» در آثار عرفای ایرانی است. هر چند که یکی از سرچشمه های بنیادی اندیشه ی ابلیس ستایی را می توان در آیین های اهریمن پرستی زروانی و تفکرات ایرانی درباره ی اهریمن دانست، اما درگذر از مفهوم اهریمن به ابلیس دربرابر تفکر منفی نسبت به او تفکری مثبت نیز به وجودآمد که درگذر زمان فراز و نشیب هایی مخصوصخود را پذیرفته است. از آنجا که در اسلام و قرآن و روایات اسلامی ، ابلیس مظهر همه ی بدی ها و دشمن سوگندخورده ی انسان است و همه جا دام در راه آدمیان می گسترد تا آنان را از راه راست و صواب منحرف سازد و این چهره در آثار نویسندگان عارف مسلمان ایرانی با آنچه در آیات و روایات آمده متفاوت است کوشش این مقاله بر آن است که به بررسی تطبیقی این دو چهره و این دو نگاه متفاوت بپردازد. بدین ترتیب این مقاله با مطالعه ی تفکرات مربوط به جریان ابلیس ستایی پنج دوره ی مطالعاتی را در جریان شناسی آموزه ی ابلیس ستایی درنظرگرفته است که بر پایه ی این طرح به پژوهش ومطالعه ی جریان ابلیس ستایی پرداخته است، این دوره ها در ادبیات منثور عرفانی عبارتند از:- ازآغاز تا حلاج.- ازحلاج تا غزالی.- از غزالی تا عینالقضات.- عینالقضات.- فرود اندیشه های ابلیس ستایی در ایران.

کلیدواژه ها

ابلیس، ابلیس ستایی، اهریمن، آیات و روایات اسلامی، عرفان، نثر عرفانی فارسی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.