تحلیل روانشناختی خواب و رؤیا در مثنوی
- سال انتشار: 1389
- محل انتشار: نخستین همایش ملی ادبیات فارسی و پژوهشهای میان رشته ای
- کد COI اختصاصی: NCPLIR01_064
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1348
نویسندگان
استادیار دانشگاه بیرجند
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند
چکیده
هرگاه خواننده ای شروع به مطالعه ی اثری می کند، خواه این اثر علمی باشد و خواه هنری و یا ادبی، افکار و اندیشه های گوناگونی در ذهنش نقش می بندد. در حقیقت این خواننده است که مسیر فکری خاصی را به دلخواه خود انتخاب می نماید . گاهی ممکن است خواننده ی یک اثر ادبی آن را از دیدگاه علمی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد و گاه از دید هنری و شاید هم از دید روان شناسانه و روانکاوانه. «ژاک دراید» (Jacques derrida) فیلسوف فرانسوی در این خصوص می گوید: «خوانندی متن به دو گونه خواندن نیاز دارد، و هر متن دو گانه است. دومتن، دو دست، دو نگاه و دو گونه نوشتن.... همیشه دو متن در یک متن وجود دارد» (صنعتی، 2:1384). با دید روان کاوانه اثر هنری را می توان از چند جنبه بررسی کرد: «یکی این که محتوای کار به طور کلی از نظر روانی تحلیل شود، دیگر این که یک یا چند شخصیت داستان و روابط آنها از نظر منش شناسی و انگیزه های ناخودآگاه و کشمکش های درونی آنها مورد توجه قرار گیرد و یا از طریق همین کند و کار و محتوا و تحلیل شخصیت ها وبه خصوص شخصیت اصلی داستان، نقبی به شخصیت نویسنده و انگیزه های پنهان او بزنیم. زیرا هنرمند در لحظه ی آفرینش فراتر از آرزوها، انگیزه ها، احساس ها و کشمکش های پنهان و آ شکار خود نمی رود. خواب و رؤیا پدیده ای پیچیده و رمزآلود است که از دیرباز ذهن متفکران را به خودمشغول داشته است. بازتاب خواب و رؤیا در مثنوی و حکایات آن نیز گسترده و در خور توجه است که تحلیل روانشناختی آنها ما را در فهم بهتر مثنوی کمک میکند. نگارنده در این مقاله کوشیده است به بیان تحلیل های روان شناختی مولانا از خواب و رؤیا در مثنوی بپردازد . مولانا گاهی رؤیا را انعکاس اشتغالات ذهنی رؤیابین و گاهی آن را نتیجه ی امیال و آرزو های سرکوب شده می داند. از نگاه وی رؤیا محلّی برای ظهور ناخودآگاه و لایه های پنهان وجود آدمی است. با بررسی تحلیل های روان شناختی مولانا از خواب و رؤیا در می یابیم که شباهت های متعددی میان نظریات سرآمدان روان شناسی قرن بیستم و اندیشه های مولانا وجود دارد و آن چه مولانا در قرن هفتم و با زبان عرفانی گفته است، آن ها امروز، پس از گذشت قرنها، آن را در قالب نظریات و مکاتب مختلف ارائه داده اند و می توان گفت به احتمال فراوان اندیشه های متعالی مولانا به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر روانشناسان غربی تأثیرگذار بوده است.کلیدواژه ها
مولانا، مثنوی، خواب و رؤیا، تحلیل روانشناختیمقالات مرتبط جدید
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.