مریم مونسی سرخه - استادیار، عضو هیئت علمی گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

بسیاری روایات، حاکی از جاری بودن اخلاق و معنویت در عرصه های زندگی مسلمانان است. لباس آرایی، هنر- صنعت سنتی است که همسویی با اصول اخلاق مداری دارد. لباس دارای دو بعد ظاهری و محتوایی است: تغییر بعد ظاهری آن را در خلال زمان، مکان می توان دید و بعد محتوایی لباس، بخشی از هویت لایتغیر آن است که در جهان‪بینی دینی، نمودی از ذات و اصل حقیقت است. انتساب این امر به ائمه و انجام مراحل این هنر با ذکر آیات قرآن و توسل به اذکار، همگی بیانگر نگاه فرامادی به آن است. هدف این پژوهش، درک عناصر اخلاق مدار در لباس آرایی سنتی است. سوال: مهمترین اصول اخلاقی در محتواسازی لباس آرایی سنتی چیست؟ نتیجه: نظام پوشش، حقیقتی فراتر از عالم ماده است. رجوع به منابع عرفانی می‪تواند تاملات تاریخی در خصوص معناسازی هنرهای سنتی و نوع مفاهیم کاربردی در ساختار آن را بنا بر امور متعالی توجیه سازد. لباس آرایی به عنوان یک فرصت، علاوه بر مهارت های حرفه ای، دارای عناصر اخلاقیست که این هنر- صنعت را معنوی می کند. اهم عناصر اخلاقی آن، توحیدمداری، مبتنی بر نظام استاد- شاگردی (اهلیت یافتن) و نیکویی خلق است. در این نوشتار، خوانش محتوایی ابعاد اخلاق مند لباس سنتی از منظر فلاسفه سنت‪گرا (کوماراسوامی، شوان، بورکهارت و نصر) و بر مبنای متن فتوت نامه چیت سازان (به عنوان یک متن صنفی تاریخی- اخلاقی) انجام می گیرد. روش تحقیق، تحلیل محتوای تاریخی و شیوه گردآوری اطلاعات بر مبنای اسناد نوشتاری معتبر است.

لباس آرایی, هنر سنتی, اخلاق مداری, فلاسفه سنت‎گرا, فتوت‎نامه چیت‎ سازان