بررسى ادبیات حماسى علماى فارس در شکل گیرى مبارزات مردمى در جنگ جهانى اول
- سال انتشار: 1389
- محل انتشار: همایش بین المللی فارس در جنگ جهانی اول
- کد COI اختصاصی: FFS01_037
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1202
نویسندگان
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
دانشجوی دوره کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
سیاست و توجه به امور اجتماعى و سیاسى بخشى تفکیک ناپذیر از قلمرو اسلام و مسلمانى است. در واقع تمامى انبیاء و اوصیاء - علیهم اسلام- راهبرى فکرى و اجتماعى و هم چنین سیاسى- اجتماعى پیروان خود را بر عهده داشته اند. در اندیشه ى سیاسى شیعه، علماء و مجتهدینجامع الشرایط که مخصوصاً داراى دو ویژگى عالم و عادل بودن باشند، در عصر غیبت امام معصوم –علیه اسلام- منصب نیابت ایشان را دارا هستند و مادامى که ویژگى هاى یاد شده درآنان باقى باشد، جماعت شیعیان، معتقد و موظفند که از آنان اطاعت کنند. از منظر تاریخى مى دانیم که عالمان شیعه در عصر غیبت هم چنان که توانسته اند پرچم علمو بصیرت دینى را بر دوش بکشند و در شکوفایى علوم الهى و میراث نبوى و امامان معصوم –علیهم اسلام- بکوشند، رهبرى و حفاظت از موقعیت اجتماعى و سیاسى شیعیان را نیز از یاد نبرده اند. البته روشن است که شیوه و چگونگى این رهبرى و نگهبانى همواره یکسان نبوده است. همان گونه که در سیره ى امامان نیز دیده مى شود گاه با صلح، زمانى با جنگ و گاهى با جهادعلمى و گاه معنوى و غیره به این امر توجه شده است. در رفتار علماى شیعه نیز بسته به شرایط زمان و مکان موضع گیرى هاى متفاوت – و البته متناقض- دیده مى شود. به ویژه پس از روى کارآمدن سلسله ى صفویه و با توجه به زیاد شدن جمعیت شیعیان ایران از حدود قرن نهم هجرى گستره ى نفوذ و ضرورت حضور علماء در عرصه هاى اجتماعى و سیاسى بیشتر شد. این روند کهدر عصر صفوى با توجه به مخاطرات و مسایل خاص این دوره عمدتاً به همکارى مشروط علماء و حکومت انجامیده بود، در عصر قاجار با بروز نشانه هاى استعمار خارجى از یک سو و غفلتتوأم با خیانت و فساد دستگاه و دربار قاجار از دیگرسو به واگرایى و تنش و تقابل کشیده شد. در این شرایط بود که حضور مقتدرانه و مدبرانه ى علماء در رأس حرکت هاى ضد استعمارى وضد استبدادى و حمایت گسترده ى توده هاى مردم، جلوه هایى از شکوه پیروزى را نشان داد والگویى منحصر به فرد از آرایش نیروها را در صحنه ى سیاسى ایران عرضه کرد. در این آرایش، مردم و علماء در یک سو و استبداد و استعمار در دیگرسو قرار مى گرفتند. هر چند هر از گاهى از درون دربار استبداد زده ى قاجارى نداى اصلاح گرایانه اى بر مى خاست اما هیچ وقت منجر بهاصلاحى اساسى در فرایند از هم گسیخته و فاسد کشوردارى قاجارى نشد. تلخ تر و شگفت ترآن که در بسیارى از موارد دربار و دولت ایران به جاى نزدیک شدن به مردم و علماء با استعمارخارجى هم سو و هماهنگ شدند و طبیعتاً مشروعیت خویش را بیش از پیش تضعیف کردند. رهبرى حرکت هاى مهم ضد استعمارى توسط علماى عصر قاجار و دوران معاصر، امرى روشن و بدیهى است. اما جزییات این مجاهدات هنوز به طور کافى مورد بررسى و تحلیل قرار نگرفته است.کلیدواژه ها
مقالات مرتبط جدید
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.