علی حاجی زاده شیخوانلو - کارشناس ارشد سنجش ازدور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
حبیب خاوری - کارشناس ارشد سنجش ازدور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
مهناز رمضانی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور واحد ساری، ایران

یکی از چالش های برنامه ریزان در قرن حاضر، رشد سریع شهرنشینی است. در ایران رشد زیاد شهرنشینی دلیل هجوم مهاجران به شهرها و نبود برنامه ریزی مناسب و کارآمد برای اسکان مهاجران سبب بروز مناطق حاشیه ای پیرامون شهرها، گسترش شهر به اطراف و تخریب اراضی مرغوب و باغ ها شده است. هدف این پژوهش تحلیل الگوی توسعه و گسترش شهری کاشمر بین سال های ۱۳۷۹-۱۳۹۹ و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی تا افق های پیش رو است. در این پژوهش با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال در نرم افزار ENVI نقشه کاربری اراضی طبقه بندی شده و با استفاده از الگوریتم LEI در نرم افزار GIS گونه رشد شهری به دست آمد. نتایج نشان داد که بر اساس مدل مارکوف طی سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ و ۱۳۹۹ درصد محدوده ساخته شده، کشاورزی و باغات رشد یافته است و از میزان اراضی بایر و مراتع کاسته شده همچنین تغییرات مساحت کاربری ها برای افق ۱۴۲۰ نسبت به حال حاضر نیز به همین صورت است. بیشترین تغییرات اختصاص به کاربری محدوده ساخته شده دارد. همچنین برای پیش بینی سال هزار و چهارصد و بیست رشد شهر کاشمر ۷.۱۲ درصد از نوع گسترش به سمت حاشیه شهر (infilling) و حدود ۹۱.۵۹ درصد از نوع توسعه از لبه شهر (edge-expansion) خواهد بود و حدود ۱.۲۸ درصد توسعه بیرونی (Outlaying) خواهد داشت؛ لذا مدیران و برنامه ریزان شهری با تاکید بر نتایج این تحقیق می توانند از رشد افقی و افسارگسیخته شهر در دوره های آینده جلوگیری نمایند.

زنجیره مارکوف, گونه شناسی رشد, لندست, LEI, کاشمر