تاثیر غبار نویسی بر نوآوری های کتابت قرآن در شرق دنیای اسلام

قرآن کریم، کلام وحی و معجزه پیامبر از جنبه های مختلف اعم از نگارش، تزئین، قرائت و غیره مورد توجه جدی قرار گرفته است و همانگونه که قرائت آن با صوت زیبا توصیه شده، کتابت قرآن نیز به مسلمانان توصیه گشته تا قیاست و اهمیت آن را نشان دهند. وجود نسخه های خطی بازنمودی از هنر، فرهنگ و ادبیات گذشتگان هستند و شناخت آنها سبب افزایش آگاهی درباره گذشتگان می شود. در این پژوهش نسخه هایی از قرآن در اشکال چهارگوش، دایره، طوماری، هشت ضلعی و قطره ای با دانگ غبار که محققین توانستنی به تصاویر آنها دست پیدا کنند، مورد بررسی قرار گرفته اند. متن آیات تمامی این نسخ به قلم نسخ و شیوه ی نگارش غبار است. غبار گونه ای از نوشتار است که بر روی کاغذ همچون گردوغبار نشان داده می شود، غبار را به این علت که در گذشته برای نوشتن پیام های کوچک که به بال کبوتران نامه رسان می بستنی «قلم غبار» یا «قلم الجناح» نامیده اند. این مقانه به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده و هدف آن دستیابی به شروع غبار نویسی و تاثیر این شیوه بر قرآن نویسی در شرق اسلام است. مبنای دسته بندی قرآن ها در این پژوهش شکل و فرم آنها در نظر گرفته شده است. لذا پرسش پژوهش بدین گونه است که دانگ غبار بر نوشتن کلام وحی چه تاثیری داشته است؟ قدیمی ترین نمونه کتابت شده با دانگ غبار مربوط به کدام منطقه است؟ نتایج پژوهش نشان داد که قدیمی ترین نسخه به این شیوه در ایران یافت شده است لذا ایران را می توان منشا این سبک و شیوه دانست، این سبک از کتابت که در ابعاد کوچک تهیه شده اند، مورد استفاده سربازان به عنوان طلسم محافظ بوده است. اینگونه از کتابت از راه های گوناگونی همچون سفر، جنگ، هدیه وارد دیگر کشورهای اسلامی شده است.

کلیدواژه ها:

قرآن ، کتابت ، دانگ ، غبارنویسی