گزینش و معرفی لاین های برتر برنج از نظر پایداری و واکنش در شرایط تنش کم آبی و غرقاب

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه تنش های محیطی در علوم زراعی، دوره: 16، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_ESCS-16-2_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 140
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین صبوری

استاد گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس

محمدرضا جعفرزاده

دکتری اصلاح نباتات و کارشناس آزمایشگاه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس

مهناز کاتوزی

دکتری کشاورزی هسته ای، گروه دینامیک ژنومی گیاهی، اگروسکوپ، سوییس

محمدرضا کریم

دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشگاه پیام نور تهران

محمدجواد بهروزبه

دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس

محسن رضایی

دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس

احمدرضا دادرس

استادیار پژوهشی بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان

سمیه سنچولی

دانشجوی دکتری زراعت، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس

چکیده

برنج یکی از منابع غذایی مهم برای جمعیت جهان به شمار می­رود، اما سازگاری کمی به شرایط محدودیت آبی دارد و به شدت به کمبود آب حساس است. ازاین رو، پایداری و بهبود عملکرد در شرایط تنش آبی از اهداف مهم در کشت برنج محسوب می­شود. در این پژوهش، هشت لاین برنج به همراه رقم شاهد منطقه و رقم IR۲۹ در طی سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ به صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو منطقه گنبدکاووس و علی ­آباد کشت شدند. برای اعمال تنش خشکی، آبیاری از ۴۰ روز پس از کشت و هم زمان با مرحله حداکثر پنجه-زنی تا برداشت، قطع شد. در این تحقیق، صفات زراعی و تعداد ریشه­های کمتر از پنج، ۷-۶، ۲۰-۸، ۳۰-۲۱ و تعداد ریشه­های بیشتر از ۳۰ سانتی­متر، حجم ریشه و وزن خشک ریشه اندازه­گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلاف بین مدیریت آبیاری و اثر متقابل مدیریت آبیاری و سال برای عملکرد معنی دار بود. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد شرایط غرقاب میزان عملکرد بالاتری نسبت به شرایط تنش دارد. تفکیک اثر متقابل مکان × زمان کاشت × شرایط آبیاری با ارقام مختلف به روش بای ­پلات نشان داد که لاین ۸۷.۵.۱۰۳ در شهرستان علی آباد در شرایط غرقاب و تنش بالاترین عملکرد دارد. در شرایط تنش کم آبیاری لاین­های IR۵۵۴۱۱، IR۷۰۳۶۰، ۸۷.۵.۲۱، IR۶۶۴۲۴ و ۸۷.۱۱۰ اختلاف عملکرد کمی با هم داشتند، در شرایط غرقاب نیز به ترتیب لاین­های IR۵۵۴۱۱، IR۷۰۳۶۰، ۸۷.۵.۲۱، IR۶۶۴۲۴ و ۸۷.۱۱۰ دارای بالاترین عملکرد بودند. نظر به عملکرد بالای لاین ۸۷.۱۱۰ در شرایط خشکی و لاین ۸۷.۵.۱۰۳ در غرقاب، این لاین ها برای کشت در مناطق مشابه توصیه می­شوند.

کلیدواژه ها

بای پلات, پایداری, عملکرد دانه, کم آبیاری, روش گرافیکی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.