محمدمهدی مولایی - گروه روزنامه نگاری، دانشکده علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
محمدهادی قاسمی - گروه آینده پژوهی، دانشکده مدیریت راهبردی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

سرمایه اجتماعی مشتمل بر مفاهیمی چون مشارکت، اعتماد، و همکاری میان اعضای یک گروه یا جامعه است که نظامی هدفمند را شکل می دهد و آن را به سوی هدفی ارزشمند هدایت می کند. از این رو، شناخت درست سرمایه اجتماعی می تواند جوامع را در پیشرفت و توسعه در ابعاد مختلف کمک کند و موجب افزایش عملکرد و کارآمدی اجتماعی و اقتصادی و سیاسی شود. از سویی دیگر، توسعه و حکمرانی فقط با وجود سرمایه اجتماعی شکل می گیرد. بنابراین، این مفهوم همواره مورد توجه حکمرانان، سیاست گذاران، و محافل علمی بوده است. در نوشتار حاضر، با هدف شناسایی مهم ترین عوامل اثرگذار بر آینده سرمایه اجتماعی کشور و با رویکرد تحلیل ساختاری، آثار متقابل این عوامل و وضعیت آینده سرمایه اجتماعی کشور در افق ۱۴۱۰ بررسی شد. این پژوهش از نوع کاربردی است و در آن با بهره گیری از منابع معتبر، ذیل رویکرد کتابخانه ای و مرور اسناد، از روش های میدانی (پرسشنامه و پنل خبرگان) به منزله روش های مکمل استفاده شد. مشارکت کنندگان مجموعه ای از صاحب نظرانی بودند که توانایی کمک تحلیلی به اهداف پژوهش را داشتند و طی نمونه گیری هدفمند و انتخاب آگاهانه افراد نوزده خبره مشارکت کردند. بر اساس نتایج، آینده سرمایه اجتماعی کشور وضعیت ناپایداری خواهد داشت. بنابراین، ضروری است حکمرانان و سیاست گذاران به فکر شناسایی و مدیریت مولفه های راهبردی و بحرانی این موضوع باشند. در پژوهش فعلی، نه عامل از عوامل بسیار مهم اثرگذار بر آینده سرمایه اجتماعی و اثر متقابل آن ها تحلیل و در پایان توصیه هایی به منظور حفظ و ارتقای آینده سرمایه اجتماعی ارائه شد.

آینده پژوهی, آینده نگاری راهبردی, اعتماد عمومی, تحلیل ساختاری, سرمایه اجتماعی