مهدی اخروی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان خراسان جنوبی واحد فردوس

شعر ، نثر ونظم به عنوان گونه های اصلی بروز زبان مکتوب و شفاهی، از دیر باز باتعاریف متفاوت و از دیدگاه های مختلف ، تعریف شده اند و هرچند در ادوار قدیم، پایگاهنثر بالاتر از شعر دانسته شده، اما هرچه از ابتدای تاریخ فاصله می گیریم و به دوره هایکمال تمدن ها نزدیک می شویم ؛ کفه این مقایسه به نفع شعر تغییر می کند . درخصوص تقدم پیدایش این مقوله ها هم، علی رغم این که عموما شعر را همزاد انسانمی دانیم ؛ ولی ناچارا باید بپذیریم که نیاز های ارتباطی انسان که لازمه ادامه حیاتفردی و اجتماعی بشر است ؛ به هر حال، بر تجلی احساسات او مقدم بوده است و گویا؛خاستگاه این داوری نا به جا ،آن بوده است که برای شعر به شواهد شفاهی قانع شدهایم؛ ولی برای پیدایش نثر دنبال شواهد مکتوب بوده ایم . در مورد زمینه پیدایش ایندو مقوله هم طبیعتا نظریات جدیدتر را باید بپذیریم که آنچه شعر را از نثر و نظم متمایزمی کند؛ شهود شاعرانه و آن (لحظه) پیدایش شعر است که باعث می شود مقوله شعر وغیر شعر دوجنس متفاوت پیدا کنند و قابلیت تبدیل به یکدیگر را به عنوان دوسوی یکپیوستار نداشته باشند. البته اگر ما گاهی شاهد بروز شعر در میانه نثر هستیم یا شعریرا می بینیم که در بخشی به نظم تنزل پیدا می کند به دلیل همین ضعف و قوت شهودشاعرانه است نه به دلیل کاستن یا افزودن آرایه ها و صور خیال.

شعر، نظم، نثر، زبان، ادبیات