رضا احمدی زمانی - دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال
زهره میرحسینی - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال

هدف: بررسی بهینه سازی ارائه خدمات مواد آرشیوی مبتنی بر طراحی و کاربرد ابزار جاینما، جهت سهولت در بازگرداندن و چیدن دقیق منابع می باشد.روش پژوهش: روش  نیمه تجربی و از نوع پژوهش های کاربردی و بنیادی است. جامعه آماری پژوهش شامل ۱۰ کتابخانه سطح شهر تهران که در چند صفت با هم مشترک اند انتخاب گردید. در این پژوهش با توزیع پرسش نامه«پیش آزمون» و «پس آزمون» در بین۵۰ نفر از کارکنان شاغل در مخزن و آرشیو جامعه هدف، انجام گرفت. تعداد پنجاه عدد «ابزار جاینمای کتاب» ساخته و به مدت ۴۵ روز کاربرد آن تست شد، سپس توزیع فراوانی ها با استفاده از Excel و نرم افزار EPSS انجام و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با جایگزین کردن «ابزار جاینمای کتاب» مسئله بهم­ریختگی دیگر منابع به میزان ۹۶% برطرف شده است. بیش از ۷۱% از افراد نمونه، کاربرد «دستگاه جدید» را در کاهش استهلاک مواد آرشیوی موثر می دانند. بیش از ۸۷% اظهار داشته اند با تست دستگاه جاینما، سریع و زمان کمتری (بین ۳۰ تا ۶۰ ثانیه) «وقت صرف» شده است. از نظر ۹۸ % افراد گروه با استفاده از ابزار جاینما، میزان "جابجایی و اشتباه چیده شدن" مواد آرشیوی به هنگام بازگرداندن و چیدن برطرف شد و ۹۶% نیز با مشاهده نور"چراغ چشمک­زن" دستگاه جاینما بر روی قفسه، سبب سرعت جلب توجه کتابداران شده و در صرفه جویی وقت نیز موثر دانسته اند.نتیجه گیری: نتیجه پژوهش نشان داد ۱۰۰% از کتابخانه های مورد مطالعه از ابزار و وسایلی مانند"جاینمای کتاب" بی بهره هستند و چیدن اسناد و مدارک هم اکنون نیز توسط کارمندان و کتابداران شاغل در آرشیو انجام می شود. ۹۰% از افراد حجم نمونه استفاده از«ابزار جاینمای کتاب» را کاربردی ارزیابی کرده اند که حاکی از کارآمد بودن دستگاه جاینما می باشد. بر همین اساس برای کلیه کتابخانه ها می تواند عمومیت داشته باشد.

آرشیو منابع, کتابدار, بازگشت و چیدن دقیق منابع, قفسه, ابزار جاینمای کتاب, مواد آرشیوی