تبیین مدل آینده محور برنامه ریزی فضایی تاب-آور در برابر زلزله (SRPF) و تدقیق آن با روش فراتحلیل و FAHP

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده، دوره: 4، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JVFC-4-1_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 183
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدیه دلشاد

Ph.D. of Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.

حمیدرضا بحرانی

PhD student of urban planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Department of Urban Planning, Isfahan, Iran

بهمن زارع

msc. of Architecture , Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.

ماندانا کمالی

Ph.D. of Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.

معصومه جعفری

Ph.D. of Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.

چکیده

جوامع شهری در معرض خطرات طبیعی مختلفی قرار دارند و ارتقای تاب ­آوری به عنوان راهکاری مفید در مقابله با این تهدیدات معرفی شده است.­ هدف اصلی پژوهش حاضر کمک به برنامه­ ریزی تاب ­آور شهرها برای آینده و تبیین مدل برنامه­ ریزی فضایی تاب­ آور در برابر زلزله می­ باشد. این هدف به کمک درک رابطه متقابل برنامه­ ریزی فضایی و تاب­ آوری شهری در برابر زلزله محقق می­ گردد. از این­ رو ابتدا با کمک مطالعه اسنادی چارچوب جدیدی با عنوان SRPF معرفی شده و سپس با کمک روش فراتحلیل کیفی، ۷۱ سند مرتبط با تاب­ آوری کالبدی در برابر زلزله بررسی و بعد از معرفی مهم ­ترین مولفه ­ها و معیارها، رتبه ­بندی آنها با کمک روش AHP فازی انجام گردید. بر این اساس چارچوبی معرفی گردید که برنامه­ ریزان و مدیران شهری، می­ توانند با مراجعه به آن، به مهم ­ترین مولفه ­ها و معیارهای تاب ­آور ساختن شهرها برای آینده به راحتی دسترسی داشته باشند. به طور کلی نتایج پژوهش نشان می ­دهد بین مولفه ­های برنامه ­ریزی فضایی در مقابله با بلایا (جاده ­ها، فضاهای باز، زیرساخت های فیزیکی و زیرساخت ­های حیاتی) و معیارهای تاب ­آوری کالبدی شهرها در برابر زلزله (مقاومت کالبدی، شبکه راه­ ها، وضعیت خدماتی و تاسیسات زیرساختی و همچنین وضعیت فضای باز) تشابه معنی ­داری وجود دارد. همچنین مهم­ ترین عواملی که باید در ارائه مدل برنامه ­ریزی فضایی تاب ­آور برای آینده شهرها در برابر زلزله ­ها مورد توجه قرار گیرند شامل آمادگی، قابلیت تغییر پذیری، استحکام، سازگاری و انعطاف ­پذیری و خودسازمانی می ­باشد. در نهایت نیز معیارها و زیرمعیارهای به دست آمده از روش فراتحلیل نیز با کمک پنچ بازوی اصلی SRPF تدقیق شده­ و اعتبار چارچوب پیشنهادی تایید می ­گردد.

کلیدواژه ها

spatial planning, resilience, earthquake, future, برنامه ­ریزی فضایی­, تاب ­آوری, کالبد, زلزله, آینده ​​​​​​​

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.